เบื้องหลังเหตุการณ์ เมื่ออันพาลครองเมือง

• ขณะที่ทั่วโลกกำลังวิตกกับวิกฤตการณ์ในเฮติ ประเทศในแถบทะเลแคริเบียน หลังจากแก๊งค์ต่างๆ ก่อสงครามระหว่างกันจนขณะนี้แทบจะเรียกได้ว่าเป็นสงครามกลางเมืองขนาดย่อมๆ แล้ว และทำให้ประเทศเพื่อนบ้านต้องเตรียมรับสถานการณ์  และสหรัฐฯ ต้องอพยพพลเมืองของตนเองกลับไป
• ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2563 กรุงปอร์โตแปรงซ์ เมืองหลวงของเฮติ เป็นสมรภูมิของงสงครามแก๊งที่กำลังดำเนินอยู่ระหว่างกลุ่มแก๊งค์อาชญากรหลักสองกลุ่มและพันธมิตร นั่นคือ "กองกำลังปฏิวัติของตระกูล G9" และพันธมิตร (เรียกว่า FRG9 หรือ G9) อีกฝ่ายหนึ่งคือ G-Pep และ 400 Mawozo
• รัฐบาลเฮติและกองกำลังความมั่นคงของเฮติพยายามดิ้นรนเพื่อรักษาการควบคุมกรุงปอร์โตแปรงซ์ท่ามกลางความขัดแย้งนี้ แต่เพราะเฮติตกอยู่ในภาวะปั่นป่วนทางการเมืองมานานหลายปี ทำให้การควบคุมประเทศล้มเหลว มีรายงานว่ามีแก๊งค์ต่างๆ ควบคุมเมืองได้ถึง 90% ภายในปี พ.ศ. 2566
• ในเดือนมีนาคม พ.ศ. 2567 ความรุนแรงของกลุ่มแก๊งค์อาชญากรแพร่กระจายไปทั่วปอร์โตแปรงซ์ โดยมีเป้าหมายเพื่อบีบให้นายกรัฐมนตรีอาเรียล อองรี ลาออกจากตำแหน่ง ซึ่งนำไปสู่การบุกโจมตีเรือนจำ 2 แห่งและการปล่อยตัวนักโทษหลายพันคน 
• การโจมตีเหล่านี้และการโจมตีสถาบันต่างๆ ของรัฐบาลในเวลาต่อมา ทำให้รัฐบาลเฮติต้องประกาศสถานการณ์ฉุกเฉินและกำหนดเคอร์ฟิว ขณะเดียวกัน เพื่อตอบรับกับการต่อสู้ที่ทวีความรุนแรงขึ้น ขบวนการศาลเตี้ยติดอาวุธที่เรียกว่า bwa kale (จากภาษาฝรั่งเศส bois calé แปลว่า "ประตูบ้าน") ก็เกิดขึ้นเช่นกัน โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อต่อสู้กับแก๊งค์ 

เขาคือ Babekyou แห่ง G9
จิมมี เชริซิเยร์ (Jimmy Chérizier) เรียกอีกอย่างว่า "บาเบคยู" (Babekyou) หรือ "บาร์บีคิว" (Barbecue) เป็นอดีตเจ้าหน้าที่ตำรวจ แต่ปัจจุบันเป็นผู้นำแก๊งค์ Fòs Revolisyonè G9 an fanmi e alye ("กองกำลังปฏิวัติแห่งตระกูล G9 และพันธมิตร" ซึ่งย่อว่า "G9" หรือ "FRG9") ซึ่งเป็นสหพันธ์ของกลุ่มแก๊งชาวเฮติหลายสิบกลุ่มที่ตั้งอยู่ในปอร์โตแปรงซ์ ปัจจุบันเชริซิเยร์ถือเป็นหนึ่งในผู้นำแก๊งค์ที่ทรงอิทธิพลที่สุดในเฮติ 

ตั้งแต่ตอนที่เขาเป็นตำรวจแล้วที่ "บาร์บีคิว" ถูกกล่าวหาว่าเป็นผู้ก่อเหตุสังหารหมู่ที่สลัมในเชตลาซาลีน เมื่อปี พ.ศ. 2561 ซึ่งทำให้มีผู้เสียชีวิตอย่างน้อย 71 ราย และบ้านเรือนมากกว่า 400 หลังถูกไฟไหม้ เขายังถูกกล่าวหาว่ามีส่วนเกี่ยวข้องกับการสังหารหมู่ที่กรองด์ราวีนในปี พ.ศ.  2560 ซึ่งคร่าชีวิตผู้คนไปอย่างน้อยเก้าคน และการสังหารหมู่ที่เบแลร์ในปี พ.ศ. 2562  นี่คือประวัติที่ไม่ธรรมดาของเขา ทั้งๆ ที่อยู่ในเครื่องแบบตำรวจแท้ๆ 

ในเดือนธันวาคม พ.ศ. 2561 "บาร์บีคิว" ถูกตำรวจแห่งชาติเฮติไล่ออก เขาจึงกลายมาเป็นผู้นำของแก๊งค์ "G9" หรือ "FRG9" แบบเต็มตัว เดิมองค์กรประกอบด้วยกลุ่มเก้ากลุ่ม แต่ตั้งแต่นั้นมาได้เติบโตขึ้นจนมีกลุ่มมากนับสิบกลุ่ม แม้จะถูกเรียกว่าเป็นแก๊งค์แต่พวกเขาเรียกตัวเองว่าเป็น "กลุ่มกบฏ" (ต่อต้านอำนาจรัฐ)  "บาร์บีคิว" เรียกตนเองว่าเป็นผู้นำของ "การปฏิวัติด้วยอาวุธ" โดยการก่อตัวของ G9 ได้รับการประกาศผ่านคลิปวิดีโอ YouTube เมื่อวันที่ 10 มิถุนายน พ.ศ. 2563 โดย "บาร์บีคิว" ไม่นานหลังจากการสังหารหมู่ที่ปอร์โตแปรงซ์ในเดือนพฤษภาคม พ.ศ. 2563

ชื่อ "บาร์บีคิว" อาจฟังดูเหมือนของกินหรือไม่ก็เจ้าของร้านอาหารปิ้งย่าง แต่อย่าลืมว่าเขาเกี่ยวข้องกับการเผาและฆ่าหลายเหตุการณ์ จนมีข้อกล่าวหาว่าเขาจุดไฟเผาคน จึงได้ชื่อว่า "บาร์บีคิว" แต่ตัวของ  "บาร์บีคิว" กลับบอกว่าชื่อ "บาร์บีคิว" มาจากแม่ของเขาที่เป็นแม่ค้าไก่ทอดริมถนน

การสังหารหมู่คือของเล่นของแก๊งค์ G9  
G9 เป็นหนึ่งในกลุ่มกบฏประมาณ 95 กลุ่มที่ต่อสู้เพื่อแย่งชิงอำนาจสูงสุดในกรุงปอร์โตแปรงซ์ เชื่อกันว่าฐานที่มั่นคือชุมชนเดลมาส เมืองเวสต์ ในเดือนกรกฎาคม พ.ศ. 2564 ได้ควบคุมพื้นที่อื่นๆ อีกหลายแห่งในปอร์โตแปรงซ์ พื้นที่เหล่านี้ทำให้ G9 ยึดครองใจกลางเมืองปอร์โตแปรงซ์ได้ เช่นเดียวกับจุดเข้าถึงทางเหนือและใต้ไปยังเขตมหานคร ซึ่งทำให้ G9 สามารถปิดกั้นกรุงปอร์โตแปรงซ์ออกจากส่วนที่เหลือของเฮติได้ตามต้องการ 

"บาร์บีคิว" เป็นผู้นำที่ทรงอิทธิพลและเหี้ยมเกรียมคนหนึ่ง แก๊งค์ G9 ของเขาถูกกล่าวหาว่าเป็นผู้ลงมือการสังหารหมู่พลเรือนจำนวนมากในเฮติ ซึ่งรวมถึงเหตุการณ์สังหารหมู่ในเดือนพฤษภาคม พ.ศ. 2563 ในย่านต่างๆ ทั่วปอร์โตแปรงซ์ที่มีผู้เสียชีวิต 6 ถึง 34 ราย รวมถึงการสังหารหมู่ในเดือนสิงหาคมถึงกันยายน พ.ศ. 2563 ที่ทำให้มีผู้เสียชีวิต 22 ราย และการสังหารหมู่ในเดือนเมษายน พ.ศ. 2564 หลังจากการพยายามยึดครองเขตเบแลร์ 

จากการเปิดเผยของเครือข่ายป้องกันสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ (RNDDH) ซึ่งเป็นกลุ่มสิทธิมนุษยชนที่มีฐานอยู่ในเฮติ รายงานเกี่ยวกับการสังหารหมู่ที่เบแลร์ในปี พ.ศ. 2563–2564 โดยแก๊งค์ G9 มีผู้เสียชีวิตทั้งหมด 81 ราย และมีผู้เสียชีวิต 36 รายตั้งแต่เดือนสิงหาคมถึงธันวาคม พ.ศ. 2563 และ 45 รายตั้งแต่เดือนมีนาคมถึงพฤษภาคม พ.ศ. 2564 เหลือผู้สูญหาย 18 ราย การสังหารหมู่ในเขตซิเตโซเลย ตั้งแต่เดือนมกราคมถึงพฤษภาคม พ.ศ. 2021 โดย G9 คร่าชีวิตผู้คนไป 44 รายและสูญหายอีก 7 ราย

แก๊งค์ที่ฆ่าไม่เลือก ข่มขืนเพื่อควบคุม
กลุ่มสิทธิมนุษยชนและเหยื่อเผยว่าวิธีการสังหารหมู่ของแก๊งค์ G9 จะใช้วิธีการสุ่มฆ่าพลเรือนหรือการฆ่าไม่เลือกหน้านั่นเอง และยังทำการข่มขืนเพื่อทำให้ฝ่ายตรงข้ามมีครรภ์กับพวกของตน (หรือการทำลายล้างเผ่าพันธุ์ของอีกฝ่าย) ยังมีการปล้นสะดมและเผาหมู่บ้าน การลักพาตัว และการฆ่าแล้วแยกชิ้นส่วนศพ 

หลังจากความรุนแรงในเฮติหนักขึ้นและอยู่ในความสนใจชาวโลก ก็เริ่มมีข้อมูลที่ผิดๆ เกี่ยวกับ "บาร์บีคิว" ว่าที่เป็นทั้งพวกคนกินเนื้อคนและพวกถือลัทธิฟรีเมสัน (เชื่อกันว่าเป็นพวกที่คอยบงการสถานการณ์โลกอยู่เบื้องหลัง) แพร่กระจายไปทั่วโซเชียลมีเดียในบัญชีโซเชียลมีเดียและสำนักข่าวหลายแห่ง

แม้จะไม่มีการยืนยันว่าแก๊งค์ G9 และ "บาร์บีคิว" กินเนื้อคน แต่มีรายงานว่าแก๊งค์อื่นอาจทำแบบนั้น โดยมีรายงานการกินเนื้อคนในช่วงความรุนแรงในเฮติปี พ.ศ. 2567  ได้รับการยืนยันหลังจากวิดีโอหลายรายการบนโซเชียลมีเดียแสดงให้เห็นสมาชิกแก๊งค์แก๊ง 400 Mawozo กำลังกินอวัยวะของร่างกาย

แก๊ง 400 Mawozo เป็นพันธมิตรกับแก๊งค์ G-Pep ซึ่งเป็นศัตรูโดยตรงกับแก๊ง G9 ถือเป็นแก๊งที่ใหญ่ที่สุดในเฮติ ส่วนใหญ่ประกอบด้วยผู้ถูกเนรเทศ อดีตผู้นำกลุ่มต่อต้าน อดีตผู้ลักลอบขนของเถื่อน และเจ้าหน้าที่ตำรวจ ส่วน แก๊งค์ G-Pep เชื่อกันว่ามีความเชื่อมโยงกับพรรคฝ่ายค้านชาวเฮติ และ/หรือ "นักธุรกิจชาวเฮติที่มีชื่อเสียง"

ความรุนแรงหนักขึ้นเพราะการเมือง
สงครามแก๊งค์กลางเมืองไม่ใช่แค่การชิงอำนาจอีกต่อไป เพราะโญงเข้ากับการเมืองโดยตรงแล้ว สาเหตุมาจากการที่แก๊งค์ G9 เคยเป็นพันธมิตรอย่างใกล้ชิดกับอดีตประธานาธิบดี โชเวอเนล มออีส และฝ่ายบ้านเมืองจะไม่ทำอะไรกับแก๊งค์ตราบใดที่แก๊งค์คอยควบคุมความสงบตามท้องถนน 

แต่หลังจากการลอบสังหารประธานาธิบดี โชเวอเนล มออีส ในวันที่ 7 กรกฎาคม พ.ศ. 2564 แก๊งค์  G9 ยังช่วยเหลือรัฐบาลในการตามล่าผู้กระทำผิดชาวต่างชาติ 28 ราย แต่ปัญหาก็คือ หลังจากการลอบสังหารมออีสแล้ว นายกรัฐมนตรี คือ อาเรียล อองรี ซึ่งเชื่อกันว่ามีส่วนเกี่ยวข้องกับการสังหาร ได้กลายมาเป็นรักษาการประธานาธิบดีเฮติ ตามมาด้วยความรุนแรงที่เพิ่มขึ้น

แก๊งค์ G9 จึงหันมาเล็งเป้าหมายที่นายกรัฐมนตรี คือ อาเรียล อองรี, รัฐบาล และชนชั้นนำของประเทศทั้งหมด ในวันที่ 23 มิถุนายน พ.ศ. 2564 "บาร์บีคิว" ประกาศว่าแก๊ง G9 จะเป็นผู้นำการปฏิวัติด้วยอาวุธ เพื่อต่อต้านธุรกิจและชนชั้นสูงทางการเมืองของเฮติ เเขาประกาศว่า  G9 จะเป็นที่พึ่งของประเทศจากความอ่อนแอของรัฐบาล และเป็นพลัง "ในการปลดปล่อยเฮติจากฝ่ายค้าน รัฐบาล และชนชั้นนายทุนชาวเฮติ"

เฮติกลายเป็นแดนคนโฉดครองเมือง
Associated Press รายงานว่าแก๊งค์  G9 และแก๊งค์ในเครือสามารถควบคุมเมืองหลวงประมาณ 80% และเตรียมดำเนินการโจมตีเป้าหมายที่ไม่น่าจะโจมตีเช่นธนาคารกลาง นั่นหมายความว่าตอนนี้เฮติกลายเป็นแดนมิคสัญญีแล้ว เเพราะผู้คนถูกฆ่าแบบมั่วๆ และพวกแก๊งค์ยังโจมตีมั่วซั่วไปหมดด้วย 

สงครามระหว่างแก๊งรุนแรงถึงขีดสุด จนอยู่ในความสนใจของชาวโลก ในเดือนมีนาคม พ.ศ. 2567 "บาร์บีคิว" อ้างความรับผิดชอบในการเตรียมการโจมตีที่นำไปสู่การหลบหนีของอาชญากรอันตรายกว่า 3,000 รายจากเรือนจำที่ใหญ่ที่สุดสองแห่งของเฮติ และคร่าชีวิตผู้คนไปหลายสิบคน มีรายงานว่ามีการสังหารผู้คนอย่างไม่เลือกหน้าภายในห้องขัง  

การโจมตีเรือนจำครั้งนี้ คาดว่าเป็นการตอบโต้จากการที่เมื่อวันที่ 1 มีนาคม พ.ศ. 2567 นายกรัฐมนตรี อาเรียล อองรี เดินทางไปเคนยาและลงนามในข้อตกลงเพื่อรับรองให้กองกำลังเคนยามาช่วยรักษาความสงบในเฮติ หลังจากที่สหประชาชาติอนุมัติให้กระทำการดังกล่าวแล้ว ปรากฏซ่าแก๊งค์ G9 ฉวยโอกาสก่อความไม่สงบครั้งใหญ่ก่อน 

การโจมตีในเรือนจำตามมาด้วยการโจมตีสนามบินนานาชาติตูแซงต์ ลูแวร์ตูร์ในกรุงปอร์โตแปรงซ์ แต่ถูกเจ้าหน้าที่รักษาความปลอดภัยขับไล่ "บาร์บีคิว" กล่าวว่าเป้าหมายคือการจับกุมหัวหน้าตำรวจและรัฐมนตรีของรัฐบาลเฮติ และสกัดกั้นไม่ให้นายกรัฐมนตรีอาเรียล อองรีเดินทางกลับเฮติ

นี่คือสถานการณ์ที่กำลังเกิดขึ้นในเฮติ จากน้ำมือของชายที่ชื่อไม่น่ากลัว แต่พฤติกรรมเลวร้ายยิ่งกว่าความน่ากลัว - "บาร์บีคิว"

Photo - VOA KREYÒL / Youtbe