เพราะน้ำมันตัวเดียว เวเนซุเอลาเล็งผนวกเพื่อนบ้าน ดินแดนของกายอานาเพิ่งพบขุมพลังงาน

ความตึงเครียดระหว่างเวเนซุเอลาและกายอานาเพิ่มขึ้นเพราะการแย่งชิงภูมิภาคที่อุดมไปด้วยน้ำมัน

ความตึงเครียดระหว่างเวเนซุเอลาและกายอานาเพิ่มสูงขึ้น เนื่องจากรัฐบาลเวเนซุเอลาเสนอร่างกฎหมายเพื่อสถาปนาจังหวัดใหม่ของเวเนซุเอลาในภูมิภาคที่อุดมด้วยน้ำมัน และสั่งให้บริษัทน้ำมันของรัฐออกใบอนุญาตในการสกัดน้ำมันดิบที่นั่น แต่ภูมิภาคดังกล่าวถูกอ้างสิทธิ์โดยประเทศเพื่อนบ้าน คือ กายอานา

ประธานาธิบดีนิโกลัส มาดูโร ของเวเนซุเอลาเสนอในการประชุมของรัฐบาลว่าร่างกฎหมายจะถูกส่งไปยังรัฐสภาสำหรับการจัดตั้งจังหวัด "กายอานา เอเซกิบา" (Guyana Esequiba) ในภูมิภาคที่ประเทศกายอานาปกครองมานานกว่าศตวรรษ ซึ่งกายอายาเรียกดินแดนนี้ว่า "เอสเซควิโบ" (Essequibo) 

นอกจากนี้เขายังกล่าวอีกว่าจะต้องออกใบอนุญาตให้สำรวจและผลิตน้ำมัน ก๊าซ และเหมืองแร่ในภูมิภาคดังกล่าวในทันที

ด้านประธานาธิบดีอิร์ฟาน อาลี ของกายอานา เรียกคำพูดของมาดูโรว่าเป็น "ภัยคุกคามโดยตรง" ต่อประเทศของเขา และปฏิเสธมาตรการที่ผู้นำเวเนซุเอลาประกาศ

เมื่อวันอาทิตย์ที่ผ่านมา เวเนซุเอลาจัดการลงประชามติที่ไม่มีผลบังคับใช้ตามกฎหมาย เพื่อขอความเห็นของประชาชนเกี่ยวกับการกำหนดอนาคตของภูมิภาคที่เกิดกรณีพิพาทดังกล่าว ผลก็คือมีคะแนนโหวต "เห็นด้วย" อย่างท่วมท้นถึง 95% สนับหนุนการตั้งจังหวัด "กายอานา เอเซกิบา" 

มาดูโรยื่นคำขาดแก่บริษัทน้ำมันที่ทำงานภายใต้สัมปทานที่ได้รับจากกายอานาให้ถอนการดำเนินงานภายในสามเดือน

นอกจากนี้ เขายังกล่าวด้วยว่าเมืองแห่งหนึ่งที่อยู่ติดกับพื้นที่พิพาทอย่างเมืองตูเมเรโม จะกลายเป็นสำนักงานใหญ่ของหน่วยบริหารใต้อำนาจของเวเนซุเอลาเพื่อปกป้องผลประโยชน์ของเวเนซุเอลาที่นั่น โดยเสริมว่า เจ้าหน้าที่จะดำเนินการสำรวจสำมะโนประชากร และเริ่มออกบัตรประจำตัวประชาชนโดยไม่ให้รายละเอียดว่าจะเกิดขึ้นได้อย่างไร

เมื่อวันอังคารที่ผ่านมา กายอานากล่าวว่าจะติดต่อคณะมนตรีความมั่นคงแห่งสหประชาชาติ (UNSC) เพื่อขอความช่วยเหลือ หากเวเนซุเอลาดำเนินการใดๆ หลังจากการลงประชามติ ซึ่งกายอานาพยายามจะยับยั้งการรุกรานของเวเนซุเอลา ด้วยการยื่นคำร้องอย่างเร่งด่วนต่อศาลยุติธรรมระหว่างประเทศ (ICJ) ในกรุงเฮก

อานิล นันดลัลล์ อัยการสูงสุดของกายอานา กล่าวกับสำนักข่าว AFP ว่า “การกระทำใดๆ หรือความพยายามที่จะดำเนินการใดๆ ก็ตามที่จะต่อยอดผลการลงประชามติ จะต้องหันไปพึ่งคณะมนตรีความมั่นคงแห่งสหประชาชาติในฐานะผู้เสียหาย”

เขากล่าวว่ากายอานาจะบังคับใช้มาตรา 41 และ 42 ของกฎบัตรสหประชาชาติ ซึ่งสามารถอนุมัติการคว่ำบาตรหรือปฏิบัติการทางทหารเพื่อรักษาหรือฟื้นฟูสันติภาพและความมั่นคงระหว่างประเทศ

“ในแง่ของการทหาร UNSC สามารถอนุมัติการใช้กองทัพโดยรัฐสมาชิกเพื่อช่วยในการบังคับใช้มติ” คำสั่งของ ICJ นันดลัลล์กล่าว

ภัยคุกคามต่อการดำรงอยู่
กายอานาปกครองดินแดนเอสเซควิโบ มานานกว่าศตวรรษ ภูมิภาคนี้มีพื้นที่มากกว่าสองในสามของอาณาเขตของตน และเป็นที่อยู่อาศัยของพลเมือง 125,000 คนจากทั้งหมด 800,000 คนของกายอานา

การดำเนินคดีอยู่ระหว่างการพิจารณาของ ICJ เกี่ยวกับบริเวณที่ควรกำหนดเป็นพรมแดนระหว่างสองประเทศ

กายอานา อดีตอาณานิคมของอังกฤษและดัตช์ ยืนยันว่าเขตแดนถูกกำหนดโดยคณะอนุญาโตตุลาการในปี พ.ศ. 2442

แต่เวเนซุเอลา ซึ่งไม่ยอมรับเขตอำนาจศาลของ ICJ ในเรื่องนี้ อ้างว่าแม่น้ำเอสเซกิโบทางตะวันออกของภูมิภาคถือเป็นพรมแดนตามธรรมชาติ และในอดีตก็ได้รับการยอมรับว่าเป็นเช่นนี้

ข้อพิพาทดังกล่าวรุนแรงขึ้นนับตั้งแต่บริษัท ExxonMobil  ค้นพบน้ำมันในเมืองเอสเซควิโบในปี 2558

รัฐบาลเวเนเซุเอลาเรียกร้องให้มีการลงประชามติในวันอาทิตย์ หลังจากที่รัฐบาลอายอานาเริ่มประมูลสัมปทานแหล่งขุดเจาะน้ำมันในเมืองเอสเซควิโบในเดือนสิงหาคม

กายอานาได้ขอให้ ICJ ระงับการลงประชามติของเวเนซุเอลา เพราะถือว่าเป็นภัยคุกคามต่อการดำรงอยู่ของประเทศ

เมื่อวันศุกร์ ICJ เรียกร้องไม่ให้รัฐบาลเวเนซุเอลาดำเนินการใด ๆ ที่อาจส่งผลกระทบต่อดินแดนที่เป็นข้อพิพาท แต่ไม่อนุญาตให้รัฐบาลอายอานาเข้าแทรกแซงอย่างเร่งด่วน

ICJ ยังสั่งว่าเวเนซุเอลา “จะต้องงดเว้นการดำเนินการใดๆ ที่จะปรับเปลี่ยนสถานการณ์ที่เกิดขึ้นในปัจจุบันในดินแดนที่มีข้อพิพาท”

เมื่อวันอาทิตย์ที่ผ่านมา ประธานาธิบดีอาลีแห่งกายอานาเตือนว่าหากเวเนซุเอลาเพิกเฉยคำสั่ง ICJ  “มันจะเป็นความอยุติธรรมอย่างยิ่งต่อชาวเวเนซุเอลา เพราะท้ายที่สุดแล้ว เส้นทางนั้นจะนำไปสู่ความทุกข์ทรมานของชาวเวเนซุเอลา”

ผู้มีสิทธิเลือกตั้งถูกขอให้ตอบคำถามห้าข้อในการลงประชามติ รวมถึงถามว่าเวเนซุเอลาควรปฏิเสธคำตัดสินของอนุญาโตตุลาการในปี พ.ศ. 2442 และเขตอำนาจศาลของ ICJ หรือไม่

พวกเขายังถูกถามด้วยว่าควรมอบสัญชาติเวเนซุเอลาให้กับประชาชนซึ่งปัจจุบันเป็นชาวกายอานา ของ "รัฐกายอานา เอเซกิบา" แห่งใหม่หรือไม่ด้วย

Phtoto credit -  Essequiborivermap.png: Kmusser derivative work: Kordas (sínome!) - Guayana Esequiba (zonas).png