ทุกครั้งที่เราหายใจเข้าออก ไม่ได้เป็นแค่การแลกเปลี่ยนอากาศเท่านั้น แต่มันคือจังหวะที่สัมพันธ์กับสมองและหัวใจ

เคยสงสัยหรือไม่ว่า…หลังจากการสูดลมหายใจเข้าลึกๆ แล้วทุกอย่างมันจะดูเบาลง โดยเฉพาะความรู้สึกที่หนักอึ้ง ทั้งความเครียด ความเศร้า หรือแม้กระทั่งปัญหาที่ไร้ทางออก กลับเห็นหนทางสว่างได้ เพียงแค่เราตั้งสติ แล้วหยุดหายใจ 

การหายใจไม่เพียงช่วยให้เรามีชีวิตอยู่ต่อบนโลกใบนี้ แต่มันกลายเป็นกุญแจที่ไขปริศนาระหว่างร่างกายและสมอง ที่สามารถสื่อสารอารมณ์และความคิดของเรา นั่นเพราะลมหายใจมีส่วนเชื่อมกับจังหวะในสมองของเรา ตามการศึกษาจากมหาวิทยาลัย Northwestern

หากใครสังเกตการหายใจของตัวเองในแต่ละอารมณ์ ความรู้สึกจะนึกภาพตามได้ง่ายๆ เช่น เมื่อเราค่อยๆ หายใจอย่างประณีตด้วยความสงบ สมองก็จะปรับเข้าสู่โหมดสงบตาม หรือเมื่อเราหายใจแรงและถี่ นั่นเป็นผลมาจากการเหนื่อย เครียดหรือวิตกกังวลอะไรบางอย่าง ซึ่งยิ่งหากเราไม่ควบคุมและปล่อยการหายใจลักษณะนั้นให้ไปตามอารมณ์ ก็ยิ่งอาจทำให้ความเครียดนั้นแย่ลงได้ 

ที่เห็นได้ชัดอีกอย่าง คือ การหายใจถูกวิธีช่วยให้สมองของเรากลับมาโฟกัสและเกิดไอเดีย เกิดความคิดใหม่ๆ ได้อีกครั้ง โดยเคยมีการทดลองในปี 2016 ที่ตีพิมพ์ในวารสาร Journal of Neuroscience พบว่า ช่วงที่เราสูดลมหายใจเข้า สมองจะตอบสนองต่อข้อมูลใหม่ได้ไวขึ้น เช่น การจดจำภาพหรือการแก้โจทย์ที่ต้องใช้ความคิดอย่างรวดเร็ว

งานวิจัยจากมหาวิทยาลัยสแตนฟอร์ด ในปี 2023 ยังพบว่า การฝึกหายใจออกยาวๆ แล้วสูดเข้าอีกนิดก่อนปล่อยลมหายใจออก สามารถลดอารมณ์ด้านลบและเพิ่มความรู้สึกผ่อนคลายได้ดีกว่าการนั่งสมาธิทั่วไปเสียอีก

แต่การหายใจให้ได้ประสิทธิภาพ ไม่ใช่เพียงการสูดลมหายใจเข้า-ออกเท่านั้น แต่มีวิธีฝึกตามสูตร (ข้อมูลจากกรมสุขภาพจิต) ดังนี้

1. นั่งในท่าที่สบาย หลับตา เอามือประสานไว้บริเวณท้อง
2. ค่อยๆ หายใจเข้า พร้อมกับนับเลข 1 ถึง 4 เป็นจังหวะช้าๆ ให้มือรู้สึกว่าท้องพองออก
3. กลั้นหายใจเอาไว้ นับ 1 ถึง 4 เป็นจังหวะช้าๆ เช่นเดียวกับเมื่อหายใจเข้า
4. ค่อยๆ ผ่อนลมหายใจออก โดยนับ 1 ถึง 8 ช้าๆ ไปพร้อมกับการพยายามไล่ลมหายใจออกมาให้หมด สังเกตว่าหน้าท้องแฟบลง
5. ทําซ้ำอีก โดยหายใจเข้าช้าๆ กลั้นไว้ แล้วหายใจออกโดยช่วงที่หายใจออกให้นานกว่าหายใจเข้า

แต่ไม่เพียงแต่ปฎิบัติตามขั้นตอนข้างต้น แต่แนะนำว่า การหายใจแบบนี้ ควรทำติดต่อกันประมาณ 4-5 ครั้ง และควรฝึกทำทุกครั้งที่มีความรู้สึกเครียด โกรธ รู้สึกไม่สบายใจหรือหากสะดวกฝึกทุกครั้งที่นึกได้ ก็จะช่วยให้การหายใจมีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น 

SOURCE: 

https://www.salk.edu/news-release/neuroscientists-discover-how-the-brain-slows-anxious-breathing/ 
https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC9873947/