อิสราเอลจะแก้เแค้นอย่างไร? และมันจะลามเป็นสงครามข้ามชาติหรือไม่? 

สถานการณ์ ความขัดแย้งฉนวนกาซา−อิสราเอล ตุลาคม พ.ศ. 2566 ณ วันที่ 9 ตุลาคม ยอดผู้เสียชีวิตยังเพิ่มขึ้นต่อเนื่อง 

• ฝ่ายอิสราเอล
เสียชีวิตมากกว่า 700 คน 
บาดเจ็บ 2,156 ราย 
ถูกจับไปแล้ว 100+

• ฝ่ายปาเลสไตน์
เสียชีวิต 424 ราย
บาดเจ็บ 2,392 ราย
พลัดถิ่น 74,000 ราย 

วันที่ 8 ตุลาคม คณะรัฐมนตรีความมั่นคงอิสราเอลได้ประกาศให้ประเทศตกอยู่ภายใต้ภาวะสงครามอย่างเป็นทางการเป็นครั้งแรกนับตั้งแต่สงครามยมคิปปูร์ เมื่อ พ.ศ. 2516 ณ วันที่ 8 ตุลาคม อิสราเอลเริ่มสวนกลับปาเลสไตน์ โดยโจมตีเป้าหมายได้มากถึง 426 เป้าหมายในฉนวนกาซา รวมถึงย่านที่อยู่อาศัย อุโมงค์ มัสยิดอัล-อามิน มูฮัมหมัด บ้านของเจ้าหน้าที่กลุ่มฮามาส และหอคอยวาตัน ซึ่งทำหน้าที่เป็นศูนย์กลางของผู้ให้บริการอินเทอร์เน็ตในพื้นที่

กองกำลังป้องกันตนเองอิสราเอล (IDF) กล่าวว่าได้โจมตีเป้าหมายในฉนวนกาซาโดยใช้เครื่องบินขับไล่ มีรายงานว่าโจมตีบริเวณทางทหารของกลุ่มฮามาส 17 แห่ง และศูนย์บัญชาการปฏิบัติการ 4 แห่ง หนึ่งในสถานที่ที่ถูกโจมตี ได้แก่ หอคอยปาเลสไตน์สูง 11 ชั้นในตัวเมืองกาซา ซึ่งเป็นที่ตั้งของสถานีวิทยุของกลุ่มฮามาสบนชั้นดาดฟ้า อิสราเอลยังได้โจมตีโรงพยาบาลสองแห่ง ส่งผลให้คนขับรถพยาบาลและพยาบาลเสียชีวิต 1 ราย

ณ เวลานี้เริ่มมีความหวาดกลัวในหมู่ชาวปาเลสไตน์ว่าอิสราเอลจะ "ล้างแค้น" ด้วยวิธีการที่รุนแรง ทั้งนี้ ควรทราบว่า ปาเลสไตน์มีกลุ่มการเมืองหลักๆ สองกลุ่ม คือกลุ่มที่ไม่ยอมรับการมีอยู่ของรัฐอิสราเอล เช่น ฮะมาสหรือฮามาส ที่เป็นตัวหลักในการโจมตีอิสราเอลครั้งนี้ กับกลุ่มที่ที่ยอมรับการมีอยู่ของอิสราเอลและ "หลักการสองรัฐ" คือการอยู่ร่วมกันของอิสราเอลและปาเลสไตน์ เช่น กลุ่มฟะตะห์

ถ้าฮามาสกุมอำนาจเจอหนักแน่นอน
แต่ แดเนียล บายแมน (Daniel Byman) ศาสตราจารย์ชาวอเมริกันที่บรรยายที่ Walsh School of Foreign Service ของมหาวิทยาลัยจอร์จทาวน์ และ อเล็กซานเดอร์ พาล์เมอร์ (Alexander Palmer) ผู้ร่วมวิจัยที่ศูนย์ Center for Strategic and International Studies กล่าวว่า การโจมตีดังกล่าวแสดงให้เห็นถึงความเสื่อมถอยขององค์กรปลดปล่อยปาเลสไตน์ (PLO) ที่มีกลุ่มใหญ่คือกลุ่มฟะตะห์ในอยู่องค์กรนี้ อันเป็นกลุ่มที่ประนีประนอมกับอิสราเอล และการผงาดขึ้นของกลุ่มฮามาสในฐานะศูนย์กลางอำนาจหลักในการเมืองของชาวปาเลสไตน์ 

พวกเขาคาดการณ์ว่า PLO จะถดถอยอีกหากสภาพที่เป็นอยู่ยังคงอยู่แบบนี้ นั่นหมายความว่า การเผชิญหน้าระหว่างปาเลสไตน์กับอิสราเอลจะหนักขึ้น เพราะกลุ่มที่กุมอำนาจและ "ได้รับเลือกจากประชาชนส่วนใหญ่" คือกลุ่มที่ใช้ความรถุนแรงตอบโต้อิสราเอล 

แต่การโจมตีครั้งนี้ถือเป็นก้าวสำคัญของฮามาส นักวิเคราะห์ชาวอิสราเอล เซธ ฟรันซ์มาน (Seth Frantzman) ระบุว่าการโจมตีมีมีจุดเด่นในด้านขนาดและขอบเขตที่กว้างขวาง โดยครอบคลุมทั้งการยิงจรวดและการโจมตีชายแดนในฉนวนกาซา เหตุการณ์นี้ถือเป็นเปลี่ยนผ่านจากความขัดแย้งครั้งก่อนๆ อย่างมีนัยสำคัญ ซึ่งก่อนหน้านี้ การโ๗มตีจะค่อยเป็นค่อยไปพร้อมกับความตึงเครียดที่เพิ่มมากขึ้น แต่ครั้งนี้มันเกิดขึ้นอย่างฉับพลันและวงกว้าง สะท้อนถึงการยกระดับความขัดแย้งระหว่างอิสราเอลกับฮมาส 

การแก้แค้นครั้งใหญ่ของอิสราเอล 
สำนักข่าว Al Jazeera รายงานว่า ขณะนี้เกิดความหวาดกลัวว่าจะมีการรุกรานฉนวนกาซาครั้งใหญ่ทางภาคพื้นดิน ความหวาดกลัวนี้เพิ่มมากขึ้นหลังจากนายกรัฐมนตรีของอิสราเอล คือ เบนจามิน เนทันยาฮู ลั่นวาจาว่าจะเปลี่ยนฉนวนกาซาให้กลายเป็น “เกาะร้าง” ซึ่งฉนวนกาซาเป็นฐานที่มั่นสำคัญของกลุ่มฮามาส ถูกขนาบระหว่างอิสราเอลทางตอนเหนือและอียิปต์ทางตอนใต้ (ในขณะที่ PLO และฟะตะห์มีฐานที่มั่นอยู่ในเขตเวสต์แบงก์ หรือฝั่งตะวันตกของแม่น้ำจอร์แดนใกล้กับประเทศจอร์แดน) 
 
คำประกาศของผู้นำอิสราเอลซึ่งกล่าวในการปราศรัยทางโทรทัศน์  มีดังนี้ “เราจะแก้แค้นอย่างทรงพลังเพื่อวันอันมืดมิดนี้” และ “เราจะแก้แค้นให้กับคนหนุ่มสาวทุกคนที่เสียชีวิต เราจะกำหนดเป้าหมายไปยังตำแหน่งของกลุ่มฮามาสทั้งหมด เราจะเปลี่ยนกาซาให้เป็นเกาะร้าง ผมขอพูดกับพลเมืองกาซา คุณต้องออกไปตอนนี้ เราจะกำหนดเป้าหมายไปที่ทุกมุมของฉนวน” นั่นหมายความว่าอิสราเอลอาจจะถล่มฉนวนกาซาให้ราบเป็นหน้ากลองจริงๆ 

อิสราเอลจะล้างแค้นเมื่อไร?
โยนาห์ เจเรมี บ็อบ นักวิเคราะห์ทางทหารของ The Jerusalem Post สื่ออิสราเอล กล่าวกับ Al Jazeera ว่าจะมีปฏิบัติการครั้งที่สองและนั่นคือการรุกรานฉนวนกาซา และ "ผมคิดว่าจะใหญ่กว่าปี 2014 ซึ่งตอนนั้นอิสราเอลเรียกระดมสำรอง 80,000 แห่ง” สำหรับระยะเวลาที่จะมีการบุกกาซา อาจเกิดขึ้น  “ภายในหนึ่งหรือสองวัน อิสราเอลจะมีกองกำลังมหาศาลที่สามารถเอาชนะกองกำลังฮามาสในฉนวนกาซาได้” 

แม็กซ์ อับราห์มส์ (Max Abrahms) จากมหาวิทยาลัยนอร์ทอีสเทิร์น รองศาสตราจารย์ด้านรัฐศาสตร์ซึ่งเป็นผู้เชี่ยวชาญด้านตะวันออกกลาง ความมั่นคงระหว่างประเทศ และการก่อการร้าย กล่าวว่า “การตอบโต้ของอิสราเอลจะรุนแรง และจะสร้างความเสียหายอย่างใหญ่หลวงต่อเป้าหมายของชาวปาเลสไตน์”  และยังประเมินว่าการโจมตีของฮามาสและกลุ่มร่วมอุดมการณ์ “มันจะเป็นความผิดพลาดทางยุทธศาสตร์ครั้งใหญ่สำหรับกลุ่มปาเลสไตน์เหล่านี้”

อับราห์มส์  คาดว่าอิสราเอลจะปิดพรมแดนฉนวนกาซาทำให้คนปาเลสไตน์ทำมาหากินไม่ได้ ผลก็คือ “กลุ่มฮามาสจะทำให้ชาวปาเลสไตน์ยากจนมากยิ่งขึ้น ชาวปาเลสไตน์หลายพันคนจะตกงาน อิสราเอลกำลังจะเข้าไปในฉนวนกาซาและสร้างความเสียหายให้กับโครงสร้างพื้นฐานจำนวนมหาศาล”

มันจะลุกลามหรือไม่?
แต่ในขณะที่การสู้รบยังจำกัดวงอยู่ในแถบกาซาและอิสราเอล เกิดความรุนแรงที่อาจจะเกี่ยวเนื่องกันในพื้นที่อื่น คือ

• ระหว่างวันที่ 7 ถึง 8 ตุลาคม เยาวชนชาวปาเลสไตน์ 11 คน รวมทั้งเด็กอายุ 13 ปีหนึ่งคน ถูกสังหารในการเผชิญหน้ากับกองกำลังอิสราเอลทั่วเวสต์แบงก์ที่ถูกอิสราเอลยึดครอง 

• ในเช้าวันที่ 8 ตุลาคม กลุ่มฮิซบอลเลาะห์ในประเทศเลบานอนได้ยิงจรวดและกระสุนใส่บริเวณชุมชนเกษตรชีบา ฝ่าย  IDF ของอิสราเอลได้ตอบโต้ด้วยได้ยิงกระสุนปืนใหญ่และบินโดรนเข้าไปในเลบานอนตอนใต้ มีรายงานเด็กชาวเลบานอน 2 คนได้รับบาดเจ็บจากกระจกแตก 

• ในวันเดียวกันนั้น ตำรวจอียิปต์ได้โจมตีนักท่องเที่ยวชาวอิสราเอลและมัคคุเทศก์ชาวอียิปต์ในเมืองอเล็กซานเดรีย ประเทศอียิปต์ คร่าชีวิตชาวอิสราเอลสองคนและชาวอียิปต์หนึ่งคน และทำให้ชาวอิสราเอลบาดเจ็บอีกคน มือปืนถูกตำรวจอียิปต์ควบคุมตัวไว้

•ภาพวิดีโอยืนยันว่าหน่วยเล็กๆ ของกองกำลังติดอาวุธปาเลสไตน์ได้เดินทางมาถึงชุมชนพะซากอตของชาวยิว ใกล้กับพื้นที่เยรูซาเลมตะวันออก ซึ่งเป็นของปาเลสไตน์แต่ถูกอิสราเอลยึดครอง

อิสมาอิล ฮานีเยห์ (Ismail Haniyeh) ผู้นำกลุ่มฮามาส คาดการณ์ว่าสงครามจะลุกลามไปยังนครเยรูซาเลมและเขตเวสต์แบงก์ ส่วน ฮาชิม ซาฟี อัล ดิน (Hashim Safi Al Din) หัวหน้าสภาบริหารของกลุ่มฮิซบอลเลาะห์ ก็มีความรู้สึกแบบเดียวกัน 

จะเป็นสงครามข้ามชาติหรือไม่?
แม็กซ์ อับราห์มส์ (Max Abrahms) รองศาสตราจารย์จากมหาวิทยาลัยนอร์ทอีสเทิร์นกล่าวว่าความขัดแย้งอาจบานปลายจนกลายเป็นสงครามระหว่างอิสราเอลและอิหร่าน เนื่องจากอิหร่านให้การสนับสนุนกลุ่มฮามาสและกลุ่มฮิซบอลเลาะห์ และอิหร่านยังเป็นศัตรูตัวฉกาจกับอิสราเอล 

แต่ท่าทีของอิหร่านคาดเดาลำบาก เพราะในขณะที่โฆษกของฮามาสเผยกับ BBC ว่าอิหร่านให้การสนับสนุนการโจมตีครั้งนี้ แต่สำนักข่าว Reuters รายงานว่าทูตอิหร่านประจำสหประชาชาติกลับบอกว่าอิหร่านไม่มีความเกี่ยวข้องกับการโจมตีของฮามาส 

เรื่องนี้ยังอาจเกี่ยวข้องกับซาอุดีอาระเบียด้วย ซาอุดีอาระเบีย ซึ่งเป็นหนึ่งในมหาอำนาจอาหรับเพิ่มจะฟื้นความสัมพันธ์กับอิสราเอล และสงครามที่กำลังเกิดขึ้นนี้จะส่งผลกระทบแน่นอน และมีการคาดเดากันว่าอิหร่านพยายามบ่อนทำลายความสัมพันธ์ระหว่างอิสราเอลและซาอุดีอาระเบีย ซึ่งอิหร่านกับซาอุดีอาระเบีย เป็นคู่กรณีกันในโลกอิสลาม โดยฝ่ายหนึ่งเป็นผู้นำโลกมุสลิมชีอะฮ์ (อิหร่าน) อีกฝ่ายเป็นแกนนำโลกมุสลิมซุนนี (ซาอุดีอาระเบีย) แม้ว่าทั้งสองเพิ่มฟื้นฟูความสัมพันธ์เมื่อเดือนมีนาคมปีนี้ แต่อิสราเอลกับปาเลสไตน์ก็ยังเป็นปมที่คลี่คลายได้ยากระหว่างสองฝ่าย

ซานาอา คามัล (Sanaa Kamal) ชาวกาซาซึ่งทำงานเป็นนักข่าวท้องถิ่นด้วยกล่าวกับสำนักข่าว RT ว่า “ที่ฉนวนกาซา ฉันได้ยินผู้เชี่ยวชาญบอกว่ากลุ่มฮามาส (ที่ได้รับการสนับสนุนจากอิหร่าน) ได้วางแผน (การโจมตี) เพื่อยกเลิก … ข้อตกลงฟื้นฟู (ความสัมพันธ์) ระหว่างอิสราเอลและซาอุดีอาระเบีย”  

รายงานพิเศษโดยทีมข่าวต่างประเทศ The Better News 

Photo by MAHMUD HAMS / AFP