พระสันตปาปาฟรานซิสทำลายภาพลักษณ์แบบแผนของพระสันตปาปา โดยกลายเป็นผู้นำคนแรกของคริสตจักรคาทอลิกจากทวีปอเมริกาและเป็นผู้นำศาสนจักรที่ไม่ใช่ชาวยุโรปคนแรกนับตั้งแต่ศตวรรษที่ 8
บางคนหวังว่าผู้สืบทอดตำแหน่งของพระองค์ ซึ่งจะได้รับเลือกจากคอนเคลฟของพระคาร์ดินัลในอีกไม่กี่วันหรือไม่กี่สัปดาห์ข้างหน้า อาจมาจากแอฟริกาหรือเอเชีย (ดูคำอธิบายเรื่อง 'คอนเคลฟ' จากบทความก่อนหน้านี้ ที่นี่ และ ที่นี่)
พระสันตปาปาผู้ล่วงลับแห่งอาร์เจนตินาทรงสนับสนุนภูมิภาคห่างไกลที่คริสตจักรมองข้ามมานาน ไม่ว่าจะเป็นในการแต่งตั้งพระคาร์ดินัลของพระองค์หรือในการเดินทางของพระองค์มักจะเสด็จไปยังพื้นที่ที่ถูกมองข้าม ตั้งแต่มองโกเลียไปจนถึงปาปัวนิวกินี
การมีพระสันตปาปาที่ไม่ใช่ชาวยุโรปจะสมเหตุสมผล เนื่องจากนิกายคาทอลิกกำลังเติบโตในแอฟริกาและเอเชีย ในขณะที่อัตราการเข้าโบสถ์ในยุโรปลดลงและการเติบโตของศาสนิกชนแทบจะไม่เปลี่ยนแปลงในทวีปนี้
แต่ในโลกที่ซับซ้อนมากขึ้นในปัจจุบัน นักวิเคราะห์กล่าวว่าทัศนคติที่เปิดกว้างและทักษะทางการทูตจะเป็นปัจจัยสำคัญในการเลือกพระสันตปาปาองค์ต่อไป มากกว่าการเป็นคนมาจากภูมิภาคใดภูมิภาคหนึ่ง
นักบุญปีเตอร์ พระสันตปาปาองค์แรกของคริสตจักร มาจากแคว้นกาลิลีในอิสราเอลในปัจจุบัน แต่พระสันตปาปาองค์ต่อๆ มาส่วนใหญ่มาจากอิตาลี
ทันทีหลังจากได้รับการแต่งตั้งเป็นพระสันตปาปาเมื่อวันที่ 13 มีนาคม 2013 ฟรานซิสก็พูดติดตลกว่าพระคาร์ดินัลคนอื่นๆ เดินทางมา "เกือบสุดขอบโลก" เพื่อตามหาพระองค์
ในช่วงที่ดำรงตำแหน่งพระสันตปาปา พระสันตะปาปาฟรานซิสอดีตอาร์ชบิชอปแห่งบัวโนสไอเรสได้ผลักดันให้คริสตจักรเปิดกว้างต่อผู้คนจาก "พื้นที่รอบนอก" ไม่ว่าจะเป็นพื้นที่ทางภูมิศาสตร์ที่ห่างไกลจากโรมหรือประชากรที่ถูกละเลยมานาน
ผ่านการเดินทางไปต่างประเทศและการสนับสนุนกลุ่มที่ถูกกีดกันอย่างเปิดเผย เช่น ผู้อพยพและคนจน พระสันตะปาปาฟรานซิสพยายาสนับสนุนกลุ่มคนใหม่ๆ ให้เข้ามามีปากมีเสียงในสถาบันที่มีอายุกว่า 2,000 ปีแห่งนี้
พระองค์ทรงแสวงหาผู้ที่ “ถูกมองข้ามหรือเป็นตัวแทนไม่เพียงพอในคริสตจักรทั่วโลก” อาร์. สก็อตต์ แอปเปิลบี นักประวัติศาสตร์ศาสนาโลกชาวอเมริกัน กล่าวกับ AFP
แต่พระองค์เตือนว่า “แน่นอนว่านั่นไม่ได้รับประกันว่าพระสันตปาปาองค์ต่อไปจะมาจากชายขอบ จากประเทศที่ไม่ค่อยเป็นที่รู้จัก หรือไม่ใช่ยุโรป”
แอปเปิลบีเรียกการพยายามทำนายสัญชาติของพระสันตปาปาองค์ต่อไปว่าเป็น “เกมของคนโง่”
'การโต้แย้งทางการเมือง'
ผู้ที่เดิมพันว่าพระสันตปาปาจะมาจากนอกยุโรปได้ชี้ให้เห็นข้อเท็จจริงที่ว่าพระสันตปาปาฟรานซิสได้แต่งตั้งพระคาร์ดินัลส่วนใหญ่ที่จะเลือกผู้สืบทอดตำแหน่ง โดยหลายคนมาจากภูมิภาคที่ไม่มีปากมีเสียงและตัวแทนมาพอเท่ากับโลกตะวันตก
อย่างไรก็ตาม ยุโรปยังคงมีกลุ่มผู้ลงคะแนนเสียงมากที่สุด โดยมีพระคาร์ดินัล 53 พระองค์ เมื่อเทียบกับพระคาร์ดินัลผู้เลือกตั้ง 27 พระองค์จากเอเชียและโอเชียเนีย 21 พระองค์จากอเมริกาใต้และอเมริกากลาง 16 พระองค์จากอเมริกาเหนือ และ 18 พระองค์จากแอฟริกา ตามข้อมูลของวาติกัน
ผู้ที่ได้รับการยกย่องว่าเป็นผู้สืบทอดตำแหน่งจากพระสันตปาปาฟรานซิสบางคนนั้นมาจากนอกกลุ่มอำนาจดั้งเดิมของคริสตจักร เช่น หลุยส์ อันโตนิโอ ตาเกลแห่งฟิลิปปินส์ หรือปีเตอร์ เทิร์กสัน พระคาร์ดินัลแห่งกานา
พระคาร์ดินัลจากเมียนมาและสาธารณรัฐประชาธิปไตยคองโกก็ถูกยกให้เป็นคู่แข่งเช่นกัน ซึ่งเป็นที่ยอมรับกันว่ามีจำนวนมาก
พระสันตปาปาจากประเทศที่ยากจนกว่าจะนำเสนอมุมมองที่แตกต่างออกไป ซึ่งจะโดดเด่นในโลกที่มีผู้นำชาติตะวันตกที่เข้มแข็งและกล้าแสดงออก
พระสันตปาปาเช่นนี้จะ "ได้สัมผัสประสบการณ์โดยตรงกับคนยากจน... ประเทศในภูมิภาคที่ไม่ได้อยู่ในเกม" แอปเพิลบีกล่าว
"และนั่นเป็นการโต้แย้งกับสิ่งที่เคยเป็นศูนย์อำนาจในแนวทางการเมือง เป็นเรื่องสำคัญที่คริสตจักรจะต้องไม่เลียนแบบศูนย์อำนาจของโลกเพียงเท่านั้น"
โรแบร์โต เรโกลี นักประวัติศาสตร์ชาวอิตาลีจากมหาวิทยาลัยเกรโกเรียนแห่งพระสันตปาปา กล่าวเสริมว่า คณะคอนเคลฟจะมองหา "พระคาร์ดินัลที่สามารถเป็นจุดอ้างอิงสำหรับหลายๆ คน ตามความละเอียดอ่อนที่แตกต่างกัน"
'โลกกำลังลุกเป็นไฟ'
แต่ผู้เชี่ยวชาญเห็นพ้องต้องกันว่าความสามารถของผู้ท้าชิงตำแหน่งพระสันตปาปาในการรวมคริสตจักรให้เป็นหนึ่งเดียวในบริบททางภูมิรัฐศาสตร์ที่แตกแยกกันมากขึ้นเรื่อยๆ อาจเป็นจุดตัดสินใจหลัก
อัลแบร์โต เมลโลนี ศาสตราจารย์ชาวอิตาลีด้านประวัติศาสตร์คริสต์ศาสนา กล่าวกับหนังสือพิมพ์ Corriere di Bologna ของอิตาลีในสัปดาห์นี้ว่า "พระสันตปาปาองค์ใหม่จะต้องออกแบบคริสตจักรใหม่ในโลกที่กำลังลุกเป็นไฟ"
ฟรองซัวส์ มาบิลล์ ผู้อำนวยการหอสังเกตการณ์ด้านภูมิรัฐศาสตร์ของฝรั่งเศส (IRIS) กล่าวว่า หากพระคาร์ดินัลตัดสินใจว่าภูมิรัฐศาสตร์คือ "เกณฑ์ในการเลือก" พระคาร์ดินัลเปียโตร ปาโรลิน หัวหน้านักการทูตคนปัจจุบันของวาติกัน "อาจเหมาะสมกับตำแหน่งนี้ แม้จะอยู่ในยุโรปหรืออิตาลีก็ตาม"
แอปเปิลบีเห็นด้วย: "ยากที่จะจินตนาการว่าพระสันตปาปาองค์ต่อไปจะเพิกเฉยต่อความวุ่นวายและความท้าทายในโลกได้
"พวกเขาจะคิดว่า 'โลกกำลังอยู่ในวิกฤต... จะมีใครในหมู่พวกเราที่สามารถกลายเป็นคนที่มีบารมีและพรสวรรค์ที่เหมาะสมในการนำคริสตจักรในเวลานี้ได้'"
Agence France-Presse
Photo - TOPSHOT - ภาพนี้ถ่ายและแจกจ่ายเมื่อวันที่ 25 เมษายน 2025 โดยสื่อวาติกันแสดงให้เห็นพิธีการ Velatio ก่อนที่จะปิดผนึกโลงศพของสมเด็จพระสันตปาปาฟรานซิสในคืนก่อนวันงานศพของพระองค์ที่วาติกัน (ภาพโดย Handout / VATICAN MEDIA / AFP)
