ในสัปดาห์นี้สหภาพยุโรประบุว่าจะเก็บภาษีรถยนต์ไฟฟ้า (EV) ของจีนเพิ่มสูงสุดถึง 38% ตั้งแต่เดือนหน้าเป็นต้นไป หลังจากทำการสอบสวนว่า EV ได้รับการอุดหนุนจนมีราคาต่ำและทำให้เกิดการแข่งขันอย่างไม่เป็นธรรมต่อ EV เจ้าอื่นๆ หรือไม่
นี่คือสถานการณ์ล่าสุดที่ EV ของจีนต้องเผชิญ หลังจากเจอสหรัฐฯ เพิ่มภาษีในอัตราที่สูงก่อนหน้านี้ เพื่อเข้าใจสถานการณ์ที่เกิดขึ้นล่าสุด สำนักข่าว AFP จึงอธิบายสาเหตุที่ตลาดรถยนต์ไฟฟ้าของจีนสั่นสะเทือนตลาดยุโรป และรัฐบาลจีนจะตอบสนองต่อเรื่องนี้อย่างไร?
ภาค EV ของจีนแข็งแกร่งได้อย่างไร?
จีนเป็นหัวหอกในยุทธศาสตร์อุตสาหกรรมแบบกำหนดเป้าหมายเพื่อส่งเสริมภาคยานยนต์ไฟฟ้า โดยทุ่มเงินทุนของรัฐจำนวนมหาศาลให้กับบริษัทในประเทศตลอดจนการวิจัยและพัฒนา
ระหว่างปี 2014 ถึงสิ้นปี 2022 รัฐบาลจีนกล่าวว่าได้ใช้เงินไปแล้วมากกว่า 2 แสนล้านหยวน (2.8 หมื่นล้านดอลลาร์) ไปกับเงินอุดหนุนและการลดหย่อนภาษีสำหรับการซื้อรถยนต์ไฟฟ้าเพียงอย่างเดียว
แนวทางดังกล่าวทำให้บริษัทจีนได้เปรียบอย่างยิ่งในการแข่งขันการจำหน่ายรถยนต์ไฟฟ้าที่มีราคาถูกลงและมีประสิทธิภาพมากกว่าผู้ผลิตรถยนต์ชั้นนำของสหรัฐฯ ซึ่งไม่เคยพอใจกับการที่รัฐบาลจีนเกื้อหนุนอุตสาหกรรม EV แบบนี้มาโดยตลอด
นอกจากนี้ EV จีนยังได้รับแรงหนุนจากอุปสงค์ในประเทศที่เพิ่มขึ้น โดยในบรรดารถยนต์ EV ใหม่ทั้งหมดที่จำหน่ายทั่วโลกในเดือนธันวาคมปีที่แล้ว 69% อยู่ในประเทศจีน ตามรายงานของบริษัทวิจัย Rystad Energy
การส่งออกก็พุ่งสูงขึ้น จากข้อมูลของ Atlantic Council ยอดขายรถยนต์ไฟฟ้าของจีนในต่างประเทศเพิ่มขึ้น 70% ในปี 2566 แตะที่ 34.1 พันล้านดอลลาร์
เกือบ 40% ของการส่งออกเหล่านั้นไปที่สหภาพยุโรป ทำให้เป็นผู้รับ EV ของจีนรายใหญ่ที่สุด
ใครคือผู้เล่นคนสำคัญ?
ผู้นำตลาด EV อย่างท่วมท้นจากประเทศจีนคือ BYD ซึ่งในปีนี้มีผลกำไรสูงสุดเป็นประวัติการณ์ในปี 2023 และกล่าวว่าบริษัทมีเป้าหมายที่จะเป็นหนึ่งในห้าบริษัทรถยนต์ชั้นนำในยุโรป
เมื่อปีที่แล้ว BYD กลายเป็นผู้ผลิตรายแรกที่ผ่านหลักยอดขาย 5 ล้านคันในแง่ของยอดขายรถยนต์ไฮบริดและรถยนต์ไฟฟ้าทั้งหมด โดยครองตำแหน่ง "ผู้ผลิตรถยนต์พลังงานใหม่ชั้นนำของโลก"
ในบรรดาผู้ผลิตรถยนต์ไฟฟ้ารายใหญ่ของจีนที่ส่งออกไปยังยุโรป ได้แก่ SAIC, MG Motor และ Polestar ซึ่งเป็นเจ้าของโดย Volvo และบริษัทแม่ในจีน คือ Geely ตามรายงานของสื่อของรัฐบาลจีน
เหตุใดสหภาพยุโรปจึงกังวล?
การส่งออกที่เพิ่มขึ้นทำให้บริษัทจีนสามารถเพิ่มส่วนแบ่งในตลาด EV ในสหภาพยุโรปได้อย่างรวดเร็ว
การนำเข้า EV ปจากประเทศจีนของประเทศในสหภาพยุโรเพิ่มขึ้นจากประมาณ 57,000 คัน ในปี 2020 เป็นประมาณ 437,000 คัน ในปี 2023 จากข้อมูลของ สถาบัน Peterson Institute for International Economics ซึ่งมีฐานอยู่ในสหรัฐฯ
การเติบโตอย่างรวดเร็วดังกล่าวสร้างความตื่นตระหนกให้กับกลุ่มประเทศสหภาพยุโรป จนเกิดโต้แย้งว่า "การอุดหนุนอย่างไม่ยุติธรรม" ของรัฐบาลจีนต่ออุตสาหกรรม EV "กำลังก่อให้เกิดภัยคุกคามต่อความเสียหายทางเศรษฐกิจ" ต่อผู้ผลิตรถยนต์ไฟฟ้าในสหภาพยุโรป
เมื่อวันที่ 12 มิถุนายน สหภาพยุโรปเสนอให้ขึ้นภาษีชั่วคราวสำหรับผู้ผลิตในจีน โดยมีอัตราดังนี้ 17.4% สำหรับเรียกเก็บกับรถของ BYD, เรียกเก็บ 20% กับรถของ Geely และเรียกเก็บ 38.1% กับรถของ SAIC
แต่ก็มีความขัดแย้งภายในสหภาพยุโรปเช่นกัน คือ เยอรมนี ซึ่งเป็นคู่ค้ารายใหญ่และตลาดรถยนต์พึ่งพาจีนอย่างมาก ได้เตือนว่าการเก็บภาษีศุลกากรดังกล่าวเสี่ยงต่อ "สงครามการค้า" และอาจส่งผลเสียต่อบริษัทเยอรมัน
จีนมีปฏิกิริยาอย่างไร?
จีนโวยวายเรื่องภาษีศุลกากร พร้อมประณาม "ลัทธิกีดกันทางการค้า" ของสหภาพยุโรป และเตือนว่าภาษีเหล่านี้จะส่งผลเสียต่อผลประโยชน์ทางเศรษฐกิจของยุโรป
รัฐบาลจีนยังไม่ได้ประกาศมาตรการตอบโต้ใดๆ แต่จะสัญญาว่าจะ "ใช้มาตรการที่จำเป็นทั้งหมดเพื่อปกป้องสิทธิและผลประโยชน์ที่ชอบด้วยกฎหมายของตนอย่างเข้มแข็ง"
รัฐบาลจีนระบุเมื่อวันที่ 13 มิถุนายนว่า "ขอสงวนสิทธิ์" ในการยื่นฟ้องต่อองค์การการค้าโลก (WTO) เกี่ยวกับภาษีของสหภาพยุโรป
ตามรายงานของสื่อของรัฐจีน รัฐบาลจีนสามารถกำหนดเป้าหมายตอบโต้โดยอาจจะเอาคืนกับสินค้าส่งออกของสหภาพยุโรป รวมถึงเนื้อหมูและผลิตภัณฑ์จากนม
ในเดือนมกราคม จีนเริ่มดำเนินการสอบสวนการต่อต้านการทุ่มตลาดต่อบรั่นดีที่นำเข้าจากสหภาพยุโรป ซึ่งเป็นความเคลื่อนไหวที่ถูกมองว่ามุ่งเป้าไปที่ฝรั่งเศส ซึ่งได้ผลักดันให้คณะกรรมาธิการยุโรปทำการสอบสวนการทุ่มตลาดของ EV จีน
กลุ่มที่เป็นตัวแทนของผู้ผลิตคอนยัคในฝรั่งเศส ระบุว่า "มีความกังวลอย่างยิ่ง" เกี่ยวกับการตอบโต้ที่อาจเกิดขึ้นจากจีน
“พวกเขาจะตอบโต้อย่างแน่นอน” ถูเล่อ ผู้ก่อตั้ง Sino Auto Insights กล่าวกับ AFP
“ถ้าเป็นผม ผมจะจับตาดูสินค้าฟุ่มเฟือยและไวน์ของฝรั่งเศสและอิตาลีอย่างใกล้ชิด” เขากล่าว
“ในทางกลับกัน เมื่อเศรษฐกิจจีนยังไม่ดีนัก การตอบสนองของพวกเขาอาจจะเป็นการข่มขู่มากกว่าการลงมือจริงๆ จังๆ”
อัตราภาษีจะมีผลกระทบอะไรบ้าง?
สถาบัน Kiel Institute for the World Economy ของเยอรมนีกล่าวว่าการเก็บภาษีศุลกากร 20% จะทำให้รถยนต์ไฟฟ้าของจีนส่งไปยังสหภาพยุโรปมีจำนวนลดลง 125,000 คัน ซึ่งคิดเป็นมูลค่าเกือบ 4 พันล้านดอลลาร์
และเกรเกอร์ เซบาสเตียน นักวิเคราะห์อาวุโสของ Rhodium เขียนไว้ล่วงหน้าของการประกาศว่าภาษีศุลกากรน่าจะส่งผลให้การส่งออก "ลดลงในระยะสั้น"
“เมื่อพิจารณาว่า 40% ของการส่งออกรถยนต์ไฟฟ้าของจีนมุ่งไปยังสหภาพยุโรปในปี 2023/24 การเปลี่ยนเส้นทางการส่งออกจึงเป็นเรื่องที่ท้าทาย” เขากล่าวในโพสต์บน LinkedIn
“จีนมีแนวโน้มที่จะป่าวประกาศวาทกรรมเพื่อโจมตีว่า สอบสวนว่ามีแรงจูงใจทางการเมือง โดยเฉพาะอย่างยิ่ง Tesla ไม่ได้ถูกเหมารวมไปด้วย (ในการถูกเรียกเก็บภาษี)”
Text by Agence France-Presse
Photo by Pedro PARDO / AFP
