เหตุแผ่นดินไหวตุรเคียรอบนี้เกิดขึ้นช่วงที่ประเทศกำลังมีเลือกตั้งที่ประธานาธิบดี 'เออร์โดอัน' ซึ่งครองตำแหน่งผู้นำนาน 20 ปี เตรียมลงชิงชัยอีกสมัย ท่ามกลางปัญหาเงินเฟ้อและเงินสกุลลีร่าที่อ่อนค่าเรื้อรัง

เมื่อช่วงเช้าของวันที่ 6 กุมภาพันธ์ เมื่อเวลาราว 8.16 น. ตามเวลาในประเทศ เกิดเหตุแผ่นดินไหวความรุนแรงขนาด 7.8 แมกนิจูด จุดศูนย์กลางอยู่อยู่ห่างจากเมืองเนอร์ดากิในตุรกีราว 26 กิโลเมตร และอยู่ลึกลงไปใต้ดินราว 18 กิโลเมตร ดยเหตุแผ่นดินไหวอยู่บนรอยเลื่อนอานาโตเลียตะวันออก ความรุนแรงนี้ส่งผลสั่นสะเทือนไปทางตะวันออกเฉียงเหนือ ซึ่งสร้างความเสียหายต่อพื้นที่ตอนกลางของตุรเคียและซีเรียเป็นบริเวณกว้าง 

ซ้ำร้ายหลังเกิดเหตุธรณีไหวขนาด 7.8 แมกนิจูด ยังเกิดอาฟเตอร์ช็อกตามมากอีกไม่น้อยกว่า 78 ครั้ง โดยบางครั้งมีขนาดใหญ่ถึง 7.5 และขนาด 6.0 ตามลำดับในช่วงบ่าย แรงสั่นสะเทือนสามารถรับรู้ได้ถึงเลบานอน อิสราเอล และไซปรัส ขณะที่หลังเกิดเหตุรอบ 24 ชั่วโมง รัฐบาลตุรเคียและซีเรียรายงานว่า มียอดผู้เสียชีวิตเพิ่มกว่า 4,300 คนแล้ว โดยข้อมูลสำนักงานบริหารจัดการภัยพิบัติและเหตุฉุกเฉินตุรกี (ตุรเคีย) เปิดเผยยอดผู้เสียชีวิตอย่างน้อย 4,000 ราย และผู้ได้รับบาดเจ็บอีกหลายหมื่นราย  ท่ามกลางทีมกู้ภัยที่กำลังต่อสู้กับสภาพอากาศหนาวจัดเพื่อค้นหาผู้รอดชีวิต

ข้อมูลจากกรมสำรวจธรณีวิทยาของสหรัฐฯ ระบุว่า นับตั้งแต่ปี 1970 บริเวณรอยเลือนอานาโตเลียตะวันออก แทบไม่มีการเคลื่อนไหวใหญ่เลย โดยนับตั้งแต่ช่วงปี 70 บริเวณรอยเลื่อนอานาโตเลียตะวันออกมีเหตุแผ่นดินไหวที่รุนแรงเพียง 6.0 แมกนิจูด โดยเหตุไหวครั้งใหญ่ที่ความรุนแรงเกิน 7.0 แมกนิจูดเกิดขึ้นเมื่อปี 1822 คราวนั้นคร่าชีวิตผู้คนไปไม่น้อยกว่า 20,000 คน 

สำหรับรอยเลื่อนอานาโตเลียตะวันออก เป็นรอยเลื่อนแนวระดับ เกินจากแผ่นชั้นหินแข็งของโลกที่ดันตัวเข้ากันผ่านรอยเลื่อนแนวตั้ง ทำให้เกิดแรงกดกันมหาศาลจนกระทั่งชั้นหินแข่งชั้นหนึ่งเคลื่อนตัวหลุดมาทางแนวนอน ปลดปล่อยแรงกดดันที่สะสมมหาศาลออกมา จนเกิดแผ่นดินไหวใหญ่ดังกล่าว

เดวิด โรเธอรี นักธรณีวิทยาดาวเคราะห์ของมหาวิทยาลัย Open University ของอังกฤษ กล่าวว่า รอยเลื่อนลักษณะนี้ คล้ายกับรอยเลื่อน "ซานแอนเดรียส" ของรัฐแคลิฟอร์เนีย ซึ่งรอยเลื่อนดังกล่าวไร้ความเคลื่อนไหวใหญ่และสะสมพลังงานมานานมากแล้ว 

ด้านศาสตราจารย์พอล มาร์ติน ไม จากภาควิชา  Earth Science and Engineering แห่งมหาวิทยาลัย King Abdullah University of Science and Technology ในซาอุดีอาระเบีย กล่าวต่อสำนักข่าวซีเอ็นเอของสิงคโปร์ว่า 

นอกจากผลกระทบด้านชีวิตและทรัพย์สินแล้ว แผ่นดินไหวนี้ยังกระทบต่อเศรษฐกิจของประเทศอย่างมหาศาล รอยเลื่อนของแผ่นดินไหวที่กินพื้นที่กว่า 300 กิโลเมตร ส่งผลให้หมู่บ้านและเมืองที่อยู่ใกล้เคียงรอยเลื่อนถูกทำลาย เศรษฐกิจได้รับผลกระทบ ผู้คนจำนวนมากขาดโครงสร้างพื้นฐานในการใช้ชีวิตทั้ง ก๊าซ ไฟฟ้า น้ำประปา"

“ผลกระทบต่อประชากรในท้องถิ่นและเศรษฐกิจจะใหญ่โตเพราะแผ่นดินไหวครั้งใหญ่ที่ส่งผลกระทบต่อพื้นที่ขนาดใหญ่ในหลายพื้นที่” ศาสตราจารย์พอล ยังตั้งข้อสังเกตว่าแผ่นดินไหวครั้งนี้มีขนาดใหญ่กว่าแผ่นดินไหวในปี 1999 ใกล้กับอิสตันบูลซึ่งมีผู้เสียชีวิตมากกว่า 15,000 คน ขณะที่แผ่นดินไหวเมื่อวันจันทร์คร่าชีวิตไปแล้วกว่า 4,300 รายภายในเวลาไม่ถึง 24 ชั่วโมง โดนตลอดช่วงปี 2013-2022 เกิดแผ่นดินไหวที่มีความรุนแรงเท่าแผ่นดินไหวในตุรกีและซีเรียครั้งนี้เพียงสองครั้งเท่านั้น 

เขย่าอำนาจผู้นำ

เหตุการณ์แผ่นดินไหวรอบนี้ มีขึ้นท่ามกลางความวุ่นวายทางเศรษฐกิจที่กำลังท้าทายคะแนนนิยมของประธานาธิบดีเรเจป ทายยิป แอร์โดอัน ซึ่งครองอำนาจประเทศมานานเกือบ 20 ปี โดยตุรเคียกำลังจะมีการจัดเลือกตั้งในวันที่ 14 พ.ค.นี้ โดยประธานาธิบดีแอร์โดอัน กำลังใช้ความพยายามอย่างมากเพื่อให้สามารถอยู่ในอำนาจต่อไปได้ 

ท่ามกลางสภาวะปัญหาด้านค่าครองชีพ เงินเฟ้อ และเงินลีร่าที่ตกต่ำ แต่ประธานาธิบดีแอร์โดอัน กลับใช้นโยบายสวนทางสภาพเศรษฐกิจของประเทศด้วยการ ประกาศเพิ่มค่าใช้จ่ายภาครัฐมากเป็นประวัติการณ์เพื่อหวังจะกระตุ้นเศรษฐกิจ รวมถึงการออกมาตรการอุดหนุนพลังงาน เพิ่มค่าจ้างขั้นต่ำเป็น 2 เท่า ปรับเงินบำนาญข้าราชการ ซึ่งจะทำให้กลุ่มคนที่กำลังจะเกษียญในปีนี้ราว 2 ล้านคนได้ประโยชน์ ขณะที่ปีทีแล้วประธานาธิบดีแอร์โดอันเพิ่งประกาศ ลดดอกเบี้ยเพื่อหวังกระตุ้นส่งออก ซึ่งทำยิ่งทำให้ค่าเงินรีล่าที่อ่อนค่าอยู่แล้ว ยิ่งอ่อนยวบลงไปอีก

ในปี 2021 อัตราเงินเฟ้อของตุรเคียพุ่งกว่า 21% แต่ทว่าภายนายแอร์โดอันกลับสั่งธนาคารกลางลดอัตราดอกเบี้ยจาก 16% มาอยู่ที่ 15% ซึ่งเป็นการลดอัตราดอกเบี้ยลงรอบที่ 3 ของปีดังกล่าว

ขณะที่ปี 2022 ข้อมูลเงินเฟ้อรายปีของตุรเคียอยู่ที่ 57% ซึ่งสูงกว่าที่หลายฝ่ายคาดการณ์ ท่ามกลางความหวังของประธานาธิบดีแอร์โดอันที่จะลงชิงประธานาธิบดีสมัยที่ 2 ซึ่งถือว่าสูงสุดตามที่กฎหมายกำหนดแล้ว ในขณะที่คะแนนนิยมของตัวแอร์โดอันตกต่ำลงเนื่องจากความไม่พอใจของประชาชนต่อการจัดการวิกฤตเงินเฟ้อ

อย่างไรก็ตาม มีการคาดคะเนว่าการเลือกตั้งรอบนี้พรรคของสาธารณรัฐประชาชน (Republican People's Party--CHP) ซึ่งเป็นพรรคฝ่ายค้าน อาจส่งนายเคมาล คูลุตช์ดารอลู เป็นผู้ท้าชิงแอร์โดอัน เช่นเดียวกับนายเอกเครม อีมามอลู นายกเทศมนตรีนครอิสตันบูล ที่แม้จะถูกศาลตัดสินไม่ให้ยุ่งเรื่องการเมือง แต่เขากำลังอุทธรณ์คำตัดสินดังกล่าวท่ามกลางคะแนนนิยมที่เริ่มตีตื้นแอร์โดอันมากขึ้นทุกขณะ

ซ้ำเติมเศรษฐกิจประเทศ

สอดคล้องกับที่ ศาสตราจารย์พอล มาร์ติน ไม กล่าวแสดงความเห็น ว่าแผ่นดินไหวนี้จะยิ่งซ้ำเติมสภาพเศรษฐกิจของประเทศให้ย้ำแย่ลงไปอีก แม้ว่าปัจจุบันเงินเฟ้อตุรเคียจะอยู่ที่ราว 57% ทว่าเมื่อ เมื่อปีที่ผ่านมา ซึ่งตุรเคียเผชิญปัญหาพลังงานแพงจากสงครามรัสเซียยูเครน ทำให้อัตราเงินเฟ้อพุ่งเกือบแตะที่ระดับ 80% โดยในเดือนมิถุนายนปีที่แล้ว อัตราเงินเฟ้อของตุรกีขึ้นมาอยู่ที่ 78.6% เพิ่มจาก 73.5% ของช่วงพฤษภาคม มากสุดในรอบ 24 ปี ราคาอาหาร ข้าวของเครื่องใช้ พลังงานและค่าน้ำค่าไฟปรับขึ้นแถบรายวัน ท่ามกลางสภาวะเศรษฐกิจที่ยังไม่ฟื้นดีจากการระบาดของโควิด 

แม้จะเผชิญภาวะเงินเฟ้ออย่างรุนแรง แต่ผู้นำตุรเคียกลับใช้มาตรการสวนทางคือตรึงดอกเบี้ย และเพิ่มค่าแรงขึ้นต่ำอีก 30% ซึ่งแม้จะมีเสียงคัดค้านจากบรรดานักเศรษฐศาสตร์ ประธานาธิบดีเออร์โดอันก็ไม่สนใจ แถมยังใช้มาตรการขั้นเด็ดขาดสั่งปลด นักการเงินและนักการธนาคาร ตลอดจนประธานธนาคารกลางที่ไม่เห็นด้วยกับนโยบายของเขาไปแล้วหลายราย

แผ่นดินไหวอาจส่งผลเสียต่อเศรษฐกิจของตุรเคีย โดยเฉพาะความเสียหายต่อโครงสร้างพื้นฐาน อาคาร ซึ่งอาจส่งผลให้ธุรกิจปิดตัวลงชั่วคราว กิจกรรมทางเศรษฐกิจลดลง GDP ลดลง นอกจากนี้ แผ่นดินไหวยังทำให้ห่วงโซ่อุปทานหยุดชะงัก ไฟฟ้าดับและโครงสร้างพื้นฐานอื่นๆ ล้มเหลว และส่งผลให้ความเชื่อมั่นของผู้บริโภคและภาคธุรกิจลดลง อุตสาหกรรมการท่องเที่ยวที่เป็นแหล่งรายได้ของประเทศอาจได้รับผลกระทบเช่นกัน เนื่องจากนักท่องเที่ยวกังวลเรื่องควาปลอดภัยตลอดจนความสะดวกในการท่องเที่ยวหลังแผ่นดินไหว

อย่างไรก็ดี ในทางกลับกัน การฟื้นฟูสร้างใหม่หลังแผ่นดินไหว ก็สามารถนำไปสู่กิจกรรมทางเศรษฐกิจที่เพิ่มขึ้น เนื่องจากทรัพยากรถูกนำไปซ่อมแซมและสร้างโครงสร้างพื้นฐานที่เสียหายขึ้นใหม่ รัฐบาลและบริษัทประกันภัยอาจให้การสนับสนุนทางการเงินสำหรับความพยายามในการฟื้นตัว ซึ่งสามารถช่วยกระตุ้นเศรษฐกิจในท้องถิ่นได้ในระดับหนึ่ง