ในเวลานี้ ชาวซามี (Sami) ชนพื้นเมืองของสวีเดนกังวลว่าพวกเขาจะสูญเสียอาชีพและวัฒนธรรม หากมีการเดินทางแผนการอย่างเป็นรูปธรรม ในการขุดแร่หายากขนาดใหญ่บนพื้นที่เลี้ยงกวางเรนเดียร์ดั้งเดิมของพวกเขาทางตอนเหนือสุดของประเทศ

ธาตุหายาก (Rare earth ) มีความสำคัญอย่างยิ่งต่อการเปลี่ยนผ่านสู่โลกสีเขียว ซึ่งรวมถึงการผลิตแบตเตอรี่รถยนต์ไฟฟ้า และการค้นพบครั้งใหญ่ในสวีเดนเมื่อต้นปี 2023 รวมถึงการค้นพบครั้งใหญ่ในนอร์เวย์ในปี 2024 ได้ช่วยกระตุ้นความหวังของยุโรปในการลดการพึ่งพาจีน

จีนเป็นแหล่งผลิตแร่ธาตุหายากบริสุทธิ์ของโลกถึง 92% และเป็นแหล่งทำเหมืองแร่ธาตุหายากถึง 60%

ณ เหมืองใต้ดินที่ลึกเกือบหนึ่งกิโลเมตรในเมืองคิรูนาในแถบอาร์กติก LKAB บริษัทเหมืองแร่ของรัฐสวีเดนกำลังดำเนินการระเบิดอุโมงค์สำรวจจากเหมืองแร่เหล็กไปยังแหล่งแร่เพอร์ไกเยอร์ที่อยู่ใกล้เคียง เพื่อประเมินศักยภาพ

เครื่องจักรของบริษัทกำลังเคลื่อนที่เร็วถึงวันละ 5 เมตร (16 ฟุต)

“เราไม่มีการสำรวจหรือทำเหมืองแร่ธาตุหายากในยุโรป ดังนั้นนี่จึงเป็นโอกาสอันดี” นิคลาส โยฮันส์สัน รองประธาน LKAB กล่าวกับ AFP ในการเยือนเมื่อเร็วๆ นี้

อย่างไรก็ตาม เขากล่าวเสริมว่า “ยังมีความท้าทายอีกมากมาย”

ว่าด้วยอุปสรรคทางกฎหมาย
โยฮันส์สัน กล่าวว่า “มีเจตจำนงทางการเมือง” ที่จะขุดแหล่งแร่นี้ แต่ก็มี “อุปสรรคทางกฎหมายมากมาย รวมถึงขั้นตอนการขออนุญาต ซึ่งกฎระเบียบใหม่นี้ควรจะทำให้ง่ายขึ้น”

“แต่เราก็ยังไม่เห็นอะไรเลย”

"กฎใหม่" ที่เขากำลังพูดถึงคือ "โครงการเชิงกลยุทธ์" จำนวน 47 โครงการเกี่ยวกับแร่ธาตุหายากและวัสดุเชิงกลยุทธ์ ซึ่งจัดทำโดยคณะกรรมาธิการยุโรปในเดือนมีนาคม 2568 และกำลังเร่งดำเนินการเพื่อขออนุมัติ

เพอร์ ไกเยอร์ เป็นหนึ่งในนั้น ในทางทฤษฎี ขั้นตอนการขอใบอนุญาตทำเหมืองน่าจะใช้เวลาสูงสุด 27 เดือน

LKAB ยังไม่ได้รับใบอนุญาต และโจฮันส์สันก็มีประสบการณ์มากพอที่จะรู้ว่าอาจใช้เวลานานกว่านั้นมาก

"เราอาจต้องใช้เวลา 10 ปีในการขอใบอนุญาต" และ "อีกสองสามปีในการสร้างเหมือง"

มันคือภัยคุกคามต่อการดำรงอยู่
ความเป็นไปได้ที่จะมีเหมืองแร่ธาตุหายาอันล้ำค่าในภูมิภาคนี้ ซึ่งเรื่องนี้ทำให้ผู้เลี้ยงกวางเรนเดียร์ชาวซามีเป็นกังวล

"เราสิ้นหวังจริงๆ" ลาร์ส-มาร์คัส คูห์มูเนน ผู้เลี้ยงสัตว์และหัวหน้าชุมชนกาบนา ซามี กล่าว

"เราอาจเป็นชาวซามีรุ่นสุดท้ายในพื้นที่นี้" เขากล่าว เขากล่าวเสริมว่า "คิรูนาจะกลายเป็นจุดดำบนแผนที่"

การดำรงชีพทั้งหมดของพวกเขาตกอยู่ในความเสี่ยง

ราสมุส คล็อกเกอร์ ลาร์เซน นักวิจัยจากสถาบันสิ่งแวดล้อมสตอกโฮล์มกล่าวว่า เหมืองที่วางแผนไว้ "จะขัดขวางเส้นทางอพยพตามฤดูกาลเพียงเส้นทางเดียวที่เหลืออยู่ ซึ่งเชื่อมต่อระหว่างทุ่งหญ้าฤดูหนาวและทุ่งหญ้าฤดูร้อน"

"ความเสี่ยงคือผู้คนจะถูกผลักดันให้เลิกเลี้ยงสัตว์ และประเพณีและความรู้ของชาวซามิจะไม่ถูกถ่ายทอดสู่คนรุ่นต่อไป" เขากล่าวเสริม

ขณะนี้ลาร์เซนกำลังดำเนินการศึกษาเกี่ยวกับผลกระทบของโครงการทำเหมืองบนดินแดนของชาวซามิต่อสิทธิมนุษยชนของชุมชนพื้นเมือง

คูห์มูเนนกล่าวว่าเหมืองแร่ธาตุหายากจะทำให้พื้นที่ของชุมชน "ลดลงครึ่งหนึ่ง"

"ถ้าอย่างนั้น เราจึงไม่สามารถเลี้ยงกวางเรนเดียร์แบบดั้งเดิมเหมือนที่เราทำมา 400 ถึง 500 ปีได้"

LKAB ยืนยันว่าบริษัทจะหาทางออกร่วมกับชาวซามิ

“โครงการเพอร์ ไกเยอร์ยังอยู่ในช่วงเริ่มต้น โดยมีการศึกษาจำนวนมากที่ยังคงดำเนินอยู่ รวมถึงมาตรการคุ้มครอง การปรับตัว และการชดเชยที่จำเป็นต้องมีเกี่ยวกับการเลี้ยงกวางเรนเดียร์” เพีย ลินด์สตรอม ผู้อำนวยการฝ่ายความยั่งยืนของ LKAB กล่าวกับ AFP

“เราคิดว่าธุรกิจของเราทั้งสองยังคงสามารถดำเนินกิจการและเติบโตต่อไปได้” เธอกล่าว

ต้องการวัฒนธรรม, ไม่ใช่เงิน
แต่ตัวแทนของกลุ่มชาติพันธุ์ซามี และ LKAB “ไม่ได้พูดภาษาเดียวกัน” คูห์มูเนนกล่าว

เขากล่าวว่า การหารือมักจะวนเวียนอยู่กับเรื่องค่าตอบแทนทางการเงิน

“เราไม่ต้องการเงิน” เขาย้ำ

“เราต้องการให้วัฒนธรรมและการเลี้ยงกวางเรนเดียร์ของเราดีขึ้น”

LKAB ระบุว่า แร่ธาตุหายากในแหล่งเพอร์ ไกเยอร์ตั้งอยู่ในแหล่งแร่เหล็กเป็นหลัก และสามารถผลิตเป็นผลพลอยได้

ดังนั้น LKAB จึงตั้งใจที่จะขุดแร่เหล็กที่เหมืองคีรูนาต่อไป เช่นเดียวกับที่ดำเนินการมาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2433 เพื่อให้การทำเหมืองแร่ธาตุหายากและฟอสฟอรัสมีกำไร

แม้ว่าแหล่งแร่เพอร์ ไกเยอร์จะเป็นแหล่งแร่ที่ใหญ่เป็นอันดับสองในยุโรป แต่ยังคงมีขนาดเล็กในระดับโลก โดยคิดเป็นน้อยกว่าหนึ่งเปอร์เซ็นต์ของปริมาณแร่ 120 ล้านตันทั่วโลกที่สำนักงานสำรวจธรณีวิทยาสหรัฐฯ ประมาณการไว้

Agence France-Presse

Photo -ชายชาวซามิจากหมู่บ้านวิลเฮลมินา นอร์รา ซาเมบี กำลังจับกวางเรนเดียร์ระหว่างการรวมฝูงกวางเรนเดียร์ของเขาเพื่อคัดเลือกและติดป้ายชื่อลูก เมื่อวันที่ 27 ตุลาคม 2559 ใกล้หมู่บ้านดิกาเนสส์ ห่างจากเมืองหลวงสวีเดนไปทางตะวันตกเฉียงเหนือประมาณ 800 กิโลเมตร (ภาพโดย JONATHAN NACKSTRAND / AFP)