บาตรเป็นสัญลักษณ์ของพระสงฆ์ แต่ในศรีลังกา ช่างฝีมือต้องดิ้นรนเนื่องจากมีสินค้าราคาถูกล้นตลาด ทำให้เกิดการถกเถียงเกี่ยวกับประเพณีและคุณภาพของบาตรอันเป็นส่วนหนึ่งของขนบทางพุทธศาสนา

หมู่บ้านปันวิลามีความเกี่ยวข้องกับช่างฝีมือที่ผลิต "ปาตระ" (paathra หรือ บาตรในภาษสิงหา) บาตรเป็นชามพิเศษที่เป็นส่วนหนึ่งของสิ่งจำเป็นแปดอย่าง (อัฐบริขาร) ที่ถวายแก่พระสงฆ์เพื่อให้ขออาหารเลี้ยงชีพ

เตนูวาระ พาทัลเก สารัต วัย 65 ปี กล่าวว่าเขาเป็นช่างตีเหล็กคนเดียวที่เหลืออยู่ในหมู่บ้านที่เคยส่งอาหารให้กับประเทศส่วนใหญ่

“ตอนที่ผมเรียนรู้ฝีมือจากพ่อ มีครอบครัวมากกว่า 10 ครอบครัวในละแวกนั้นที่ทำบาตรเหล่านี้” สารัตกล่าวกับสำนักข่าว AFP ในขณะที่กำลังตีเศษโลหะให้เป็นภาชนะศักดิ์สิทธิ์

“ทุกวันนี้ ผมเป็นคนเดียวที่สืบสานประเพณีนี้ ลูกชายของผมเพิ่งเสียชีวิตจากอุบัติเหตุทางถนน และไม่มีใครสานต่องานในสายงานนี้หลังจากที่ผมจากไปแล้ว” ช่างฝีมือรุ่นที่สี่กล่าว

เขาใช้เวลาประมาณหนึ่งสัปดาห์ในการผลิตชาม 5-6 ใบจากถังเหล็กที่ถูกทิ้ง เขาขายใบละ 600 รูปี (2 ดอลลาร์) แต่การแข่งขันจากสินค้าที่นำเข้าราคาถูกนั้นรุนแรงมาก

“มีบาตรอลูมิเนียมที่นำเข้าจากต่างประเทศอยู่บ้าง ราคาถูกกว่าและเบากว่า เราแข่งขันกันไม่ได้” สารัตกล่าวที่โรงตีเหล็กในหมู่บ้านของเขา ซึ่งอยู่ใกล้รีสอร์ทท่องเที่ยวทางตอนใต้ของเมืองหิกกะทูวะ

กรรมเป็นแรงผลักดันความต้องการ
ประเทศที่มีประชากรประมาณ 22 ล้านคนซึ่งเป็นชาวพุทธส่วนใหญ่มีพระสงฆ์มากกว่า 42,000 รูป แต่ความต้องการบาตรมีสูงเกินสัดส่วนเนื่องจากกรรมดีที่เกิดจากการนำไปถวายที่วัด

พระคุณเจ้า กิรินเท อัสสชิ พระสงฆ์จากนิกายพุทธชั้นนำกล่าวว่าบาตรเป็นส่วนหนึ่งของสิ่งของ 8 อย่างที่พระสงฆ์ใช้ในชีวิตแบบนักพรตและเผยแพร่คำสอนของพระพุทธเจ้า ร่วมกับจีวร 2 ผืน มีดโกน ผ้ากรอง เข็มและด้าย และรัดประคดหรือเข็มขัด

"บาตรเป็นการดำรงชีพของพระสงฆ์ เมื่อพระสงฆ์นำบาตรออกไปขออาหาร เขาก็จะได้รับอาหาร" พระอัสสชิ กล่าว

"เนื่องจากการถวาย 'อัฐบริขาร' แก่พระสงฆ์จะนำมาซึ่งผลบุญมหาศาล ผู้มีศรัทธาจึงแห่กันบริจาคสิ่งนี้" พระสงฆ์กล่าวโดยอ้างถึงชุด 8 อย่างนี้

ที่วัดคงคาคามวิหารที่พระอัสสชิพำนักอยู่ในเมืองหลวงโคลัมโบ มีการบริจาคสิ่งของดังกล่าวเก้าชิ้นภายในหนึ่งชั่วโมงในช่วงสุดสัปดาห์หนึ่ง

'กองภูเขา' ของบาตรที่ถูกทิ้ง
พระอัสสชิกล่าวว่าอย่างไรก็ตาม บาตรส่วนใหญ่มีคุณภาพต่ำ ทำจากอลูมิเนียม และไม่เหมาะสำหรับใส่อาหาร

ในห้องเก็บของด้านหลังวัดของท่าน มีชามกองใหญ่ที่พระสงฆ์บอกว่าไม่เหมาะสำหรับใส่อาหารให้สัตว์เลี้ยงในบ้านด้วยซ้ำ

"ฉัาตมานจะพาคุณไปดูบาตรจำนวนมากที่เราทิ้งไปแล้ว เราเจาะรูที่ก้นชามแล้วนำมาใช้ใหม่เป็นกระถางต้นไม้"

พระสงฆ์ในประเทศไทย เมียนมา และลาวมักจะบิณฑบาตรทุกเช้า ซึ่งเน้นย้ำถึงชีวิตเรียบง่ายของคณะสงฆ์ และแสดงให้เห็นว่าการดำรงชีพของคณะสงฆ์ว่าขึ้นอยู่กับผู้อื่น

แต่การหลั่งไหลเข้ามาของบาตรราคาถูกส่งผลกระทบต่อพิธีกรรมยามรุ่งอรุณนี้

"เราเห็นการบิณฑบาตรของพระสงฆ์ค่อยๆ หายไป ขณะที่คุณภาพของบาตรลดลง" เขากล่าว

วัดคงคารามวิหารในโคลัมโบได้รณรงค์เพื่อปรับปรุงคุณภาพของภาชนะที่ถวายพระสงฆ์และฟื้นฟูพิธีกรรมการบิณฑบาตร

พระอัสสชิกล่าวว่าในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา พระราชวงศ์ของไทยได้ถวายบาตรสเตนเลสคุณภาพสูงมากกว่า 27,000 ใบให้แก่พระสงฆ์ศรีลังกา ซึ่งส่วนใหญ่เป็นสาวกของศาสนาพุทธนิกายสยามวงศ์ อันเป็นนิกายที่สืบทอดมาจากประเทศไทย

ต่างจากวัดคงคารามที่ร่ำรวย วัดขนาดเล็กมักจะขายบาตรส่วนเกินกลับคืนสู่ตลาด ซึ่งถือเป็นการบ่อนทำลายช่างฝีมือดั้งเดิม เช่น สารัต

“เมื่อทางวัดคืนบาตรกลับมาที่ร้าน ก็จะเป็นการยากที่จะขายผลผลิตของเราต่อไป” สารัต กล่าว

เขากำลังพยายามโน้มน้าวผู้ศรัทธาว่าการถวายซ้ำบาตรที่เคยวถายไปแล้วนั้น ไม่ได้บุญกุศลอะไร

Agence France-Presse

Photo - ในภาพถ่ายนี้ซึ่งถ่ายเมื่อวันที่ 7 มิถุนายน 2025 พระอัสสชิ พระภิกษุสงฆ์ชั้นนำในศาสนาพุทธ แสดงให้เห็นบาตรคุณภาพต่ำที่บริจาคให้กับวัดคังคารามวิหาร ในโคลัมโบ (ภาพโดย Ishara S. KODIKARA / AFP)