โดย...ดร.สุวิทย์ เมษินทรีย์

วิกฤตของไทยในปัจจุบัน ไม่ใช่แค่วิกฤตเศรษฐกิจหรือการเมือง แต่เป็นวิกฤตของการขาด “ผู้นำที่แท้จริง” ที่มีวิสัยทัศน์ พลัง และคุณธรรมเพียงพอจะนำพาประเทศเปลี่ยนผ่านอย่างถอนรากถอนโคน

~คุณสมบัติของ “ผู้นำเปลี่ยนผ่านแห่งยุค” ( Transformational Statesman)

1. มีวิสัยทัศน์ที่กว้างไกล (Visionary Leadership) 
 • มี “โลกทัศน์เชิงระบบ” ที่มองเห็นโครงสร้างปัญหาและการเปลี่ยนผ่านระดับชาติ
 • มองลึกเข้าไปถึงรากของปัญหาและโอกาส
 • สร้างจุดยืนร่วมพลเมือง (Common Ground) จุดหมายร่วมชาติ (Common Goals
 • ไม่ติดกับดัก “ไทยนิยมย้อนยุค” นำพาไทยเชื่อมกับโลกสมัยใหม่อย่างมีศักดิ์ศรี
 • มีกรอบคิดเชิงระบบ เชิงโครงสร้าง และเชิงคุณค่า ไม่ใช่แค่แก้ปัญหาเฉพาะหน้า

2.  นำด้วยคุณธรรมและความเสียสละ (Moral Courage)
 • นำด้วยปัญญาและคุณธรรม ไม่ใช่แค่คะแนนนิยม
 • ไม่ซื้ออำนาจ ไม่แลกอุดมการณ์ ไม่ทุจริต ไม่คอร์รัปชัน
 • พร้อมเสียสละแม้ต้องเปลืองตัวหรือเสี่ยงต่อการสูญเสียอำนาจ

3. กล้ารื้อถอนรากอำนาจเก่า (System Breaker)
 • เข้าใจโครงสร้างอุปถัมภ์-อำนาจนิยม-อภิสิทธิ์ชน-ราชการรวมศูนย์ 
 • มีความกล้าในการรื้อระบบเก่า และสร้างระบบใหม่ที่เป็นธรรมและยั่งยืน
 • มองเห็น “วงจรอุบาทว์เชิงซ้อน”  และกล้าผลักดัน “การปรับเปลี่ยนเชิงโครงสร้าง“ เชิงลึก 
 • ไม่เกรงใจชนชั้นนำที่ยึดประเทศไว้เพื่อผลประโยชน์กลุ่มตน 

4. มีความสามารถเชิงยุทธศาสตร์ (Strategic Changemaker)
 • สร้างกลไกการเปลี่ยนผ่านที่มีความยืดหยุ่น (Strategic Pragmatism)
 • สานพลังภาครัฐ ประชาชน เอกชน และพลเมืองร่วมกัน (Multi-Sectoral Coalition)
 • เปลี่ยนโครงสร้าง พร้อมเปลี่ยนวัฒนธรรมและระบบคุณค่าของสังคม

5. ปลุกพลังประชาชน (People Awakener)
 • ใช้พลังของ “narrative leadership” เปลี่ยนความกลัวเป็นความหวัง
 • จุดพลังคนทั้งประเทศ สื่อสารอย่างทรงพลัง ปลุกใจให้คนลุกขึ้นมาเปลี่ยนแปลง “เห็นอนาคตร่วม” 
 • ไม่ทำให้คนงอมืองอเท้า หรือรอพึ่งรัฐอย่างเดียว

6. มี Collective Leaders ที่เป็น “กลุ่มแกนนำยุทธศาสตร์ชาติใหม่” ร่วมงาน
 • ผู้นำทางปัญญา (Public Thinkers)
 • ผู้นำขบวนการพลเมือง (Citizen Movement)
 • นักปฏิบัติการเปลี่ยนแปลง (Strategic Reformers)
 • นักการเมืองน้ำดี (New Political Class)
 • ผู้มีบารมีคุณธรรม (Moral Influencers)
 • ทีมกลไกปฏิรูป (Reform Engine) 

~ “ผู้นำเปลี่ยนผ่านแห่งยุค“ ต้องมีคุณลักษณะผสมผสานใน 4 มิติ
• Head : วิสัยทัศน์ ระบบคิดเชิงลึก เชิงโครงสร้าง
• Heart : มีจิตสาธารณะ เสียสละ ไม่ยึดตัวตน
• Hand : ลงมือทำจริง ขับเคลื่อนได้จริง 
• Hope : สร้างแรงบันดาลใจให้คนเชื่อว่า “ไทยเปลี่ยนได้”
 
~ทิศทางการเปลี่ยนผ่านประเทศไทย 
• ประเทศกำลังพัฒนา (ที่ล้าหลังซ้ำซาก) -> ประเทศที่พัฒนาแล้วอย่างยั่งยืน
• รัฐควบคุมสังคม -> สังคมควบคุมรัฐ
• ระบบราชการรวมศูนย์ -> รัฐสมัยใหม่ที่กระจายอำนาจ
• ประชาธิปไตยเทียม ->ประชาธิปไตยคุณภาพ ร่วมสร้างโดยพลเมืองผู้ตื่นรู้
• จารีตนิยมอย่างเข้มข้น ->การแปรรูปจารีตนิยมให้สอดคล้องกับพลวัตที่เปลี่ยนแปลงไป
• ระบบอุปถัมภ์-อำนาจนิยม-อภิสิทธิ์ชน -> ระบบคุณธรรม-สมรรถนะ-ธรรมาภิบาล
• ประเทศที่เป็น “ผู้ตาม” ในประชาคมโลก -> ประเทศที่เป็น “ผู้นำ” ระดับภูมิภาค “ผู้นำร่วม” ในระดับโลก

ในห้วงที่ “โลกผันผวน ไทยอ่อนแอ” ดังเช่นที่กำลังเผชิญอยู่ ในปัจจุบัน ผู้นำไทยมี “ภาวะนำการเปลี่ยนแปลง” ที่สามารถตอบโจทย์ประเด็นต่างๆเหล่านี้หรือไม่ อย่างไร ?