ธปท. คลอดเกณฑ์ Virtual Bank ทุนจดทะเบียน 5,000 ล้านบาท รองรับการขาดทุนเริ่มแรกกว่า 1,000 ล้านบาท ยันอนุมัติ 3 ราย เริ่มดำเนินการได้ปี 2568
ดร.เศรษฐพุฒิ สุทธิวาทนฤพุฒิ ผู้ว่าการ ธนาคารแห่งประเทศไทย (ธปท.) กล่าวว่า ธปท. อยากเห็น ธนาคารพาณิชย์ไร้สาขา (Virtual Bank) เป็นผู้เล่นประเภทใหม่ที่สามารถตอบโจทย์การให้บริการแก่ลูกค้า โดยเฉพาะกลุ่มผู้ใช้บริการรายย่อยและ SMEs ที่ยังไม่ได้รับหรือเข้าถึงบริการทางการเงินได้เพียงพอ และช่วยกระตุ้นการแข่งขันในระบบธนาคารพาณิชย์ (ธพ.) อย่างเหมาะสม โดยไม่สร้างความเสี่ยงต่อระบบการเงิน ดังนั้น จึงควรเริ่มจากจำนวนไม่มาก และต้องมีขนาดใหญ่พอที่จะแข่งขันกับผู้เล่นรายเดิมและอยู่รอดได้ เพราะ Virtual Bank ทำธุรกิจรับฝากเงินจากประชาชน หากไม่สามารถอยู่รอดจนต้องปิดกิจการไปจะกระทบต่อความเชื่อมั่นของประชาชนในวงกว้างได้
การเปิดให้จัดตั้ง Virtual Bank จำนวนไม่เกิน 3 รายในระยะแรก ถือเป็นสัดส่วนค่อนข้างสูงแล้วเทียบกับจำนวน ธพ. ที่มีอยู่เดิมในระบบ หลายประเทศที่มีจำนวน ธพ. สูงกว่าไทย เช่น สิงคโปร์ มาเลเซีย และเกาหลีใต้ ยังอนุญาตให้จัดตั้ง Virtual Bank ได้เพียง 3-5 รายเท่านั้น นอกจากนี้ การมี ธพ. จำนวนมากอาจไม่ได้ช่วยให้ประชาชนได้รับดอกเบี้ยเงินกู้ลดลง เพราะการกำหนดดอกเบี้ยของ ธพ. มักขึ้นกับความเสี่ยงของลูกหนี้เป็นหลัก ในทางกลับกัน อาจทำให้การแข่งขันรุนแรงจนบางรายไม่สามารถอยู่รอดได้และกระทบความเชื่อมั่นของผู้ใช้บริการ หรือสร้างความเสี่ยงต่อเสถียรภาพระบบการเงิน เช่น เพิ่มการแข่งขันในตลาดสินเชื่อรายย่อย จนกระตุ้นการก่อหนี้เกินตัวและซ้ำเติมปัญหาหนี้ครัวเรือน
สำหรับการกำหนดทุนจดทะเบียนขั้นต่ำที่ 5,000 ล้านบาทในช่วงแรก เพราะมุ่งหวังให้ Virtual Bank มีขนาดใหญ่พอที่จะแข่งขันกับ ธพ. ดั้งเดิมได้ และสามารถรองรับผลประกอบการในช่วงปีแรก ๆ ที่อาจขาดทุนสูงถึง 1,000 ล้านบาทต่อปีอย่างที่เคยเห็นในต่างประเทศ จากทั้งค่าใช้จ่ายการลงทุนในระบบงานดิจิทัลที่ค่อนข้างสูง ขณะที่รายได้ยังไม่มาก เพราะต้องใช้เวลาในการขยายฐานลูกค้า โดย Virtual Bank ในต่างประเทศที่ประสบความสำเร็จใช้เวลาไม่ต่ำกว่า 3 ปี กว่าจะทำกำไรได้ ขณะที่บางรายไม่สามารถอยู่รอดได้และต้องปิดตัวไปแม้มีทุนราว 3,000 – 5,000 ล้านบาท
ด้านความคืบหน้าของการดำเนินการ ธปท. อยู่ระหว่างจัดทำร่างประกาศหลักเกณฑ์การจัดตั้ง (หลังรับฟังความเห็นจากสาธารณชน 2 ครั้งแล้ว) และคู่มือการสมัคร เพื่อนำส่งกระทรวงการคลังพิจารณาต่อไป โดยเบื้องต้นคาดว่าจะเห็น Virtual Bank เริ่มเปิดดำเนินการได้ในปี 2568
